16 lipca 2015

Historia roślin

„Mądrość i cuda świata roślin” to kompendium podstawowej wiedzy z zakresu historii współistnienia roślin i ludzi oraz ich wzajemnych relacji, które dla dobra społecznej świadomości ekologicznej i przyszłości naszej planety, powinna znaleźć się na szkolnych listach lektur.

Książka, napisana przez Jane Goodall – słynną badaczkę szympansów o niezwykle inspirującej osobowości, ma postać bardzo przystępnej opowieści o prywatnych i zawodowych doświadczeniach autorki, baśni o prehistorycznych początkach i trudnej teraźniejszości. Goodall dzieli się zachwytem, niepokojem o przyszłość, ale też i nadzieją, a czytelnik bardzo łatwo wchodzi w rolę zasłuchanego w te historie dziecka, które z trudem uświadamia sobie, że to wszystko naprawdę dzieje się wokół niego. Lektura książki badaczki na nowo odkrywa dla nas niezwykłość codzienności – kiełkowania, wypuszczania pędów, rozkwitania, o których niejednokrotnie przestajemy myśleć na etapie lekcji biologii w szkole podstawowej. Z perspektywy dorosłości te same – niby znane – sprawy wydają się chyba jeszcze bardziej niesamowite.

Jane Goodall ma niezwykle rozległą wiedzę, wybiegającą daleko poza jej specjalizację i kierunki badawcze. Co bardzo interesujące, jest również świetnie oczytana w literaturze angielskiej, do której z łatwością nawiązuje przy każdej możliwej okazji. W „Mądrości i cudach świata roślin” wyraźnie pokazuje jak głębokie są dla niej związki miłości do natury z literackimi fascynacjami od dziecięcych lektur po czytanie poezji angielskiego romantyzmu. Wyobraźnia rozwijana przez książki staje się dla niej kluczem do wielkiego otwarcia na przyrodę, bo zaszczepia w dziecku ciekawość świata i empatię. A im większa wyobraźnia, tym łatwiej zadziwić się mądrością świata roślin i jego cudami.

Książka dzieli się na kilka części. W pierwszej z nich autorka pisze o swojej miłości do świata przyrody od angielskiego domowego ogrodu po lasy i puszcze całego świata. Opowiada o roślinach niezwykle empatycznie, traktując je jako istoty żywe równe zwierzętom. Opisując ich sposób pożywiania się, wzrostu, rozmnażania i komunikacji (bo to naukowo udowodnione – drzewa komunikują się ze sobą!), mówi o nich zawsze z wyczuwalną wdzięcznością i szacunkiem. Kolejna część poświęcona jest wszystkim zasłużonym dla roślinnego świata ludziom i ich osiągnięciom. Badaczom, odkrywcom, założycielom i pracownikom ogrodów botanicznych oraz ich ogromnej pracy, która niejednokrotnie może zaskoczyć czytelnika różnorodnością i intensywnością doświadczeń – od wykopalisk archeologicznych po niebezpieczne wyprawy w nieznane. Dwie kolejne części mówią najpierw o szkodach wyrządzonych przez człowieka i przede wszystkim roślinach uprawnych (a plantacje i plantatorzy krzywdzili zarówno rośliny, zwierzęta jak i ludzi), a następnie o możliwościach zmian i ich wprowadzaniu budzącym nadzieje na przyszłość.

Nieprzeciętnie ciekawa z wielu punktów widzenia opowieść Goodall w świetny sposób ilustruje fakt, że nie można rozdzielać natury i kultury, bo są one ze sobą nierozerwalnie połączone i wpływają na siebie nawzajem. A sama autorka budzi w czytelniku ogromną sympatię i inspiruje do działania, bo ta książka budzi też świadomość, że każdy z nas może coś zmienić, że mamy wpływ na kształt naszej planety. I bez względu na to, że nie zawsze jest tak prosto jak idealistycznie Goodall to przedstawia, lektura jej książki wywołuje tęsknotę, aby pójść do lasu czy choćby zasadzić coś zielonego w doniczce.

Książki, o których pisał autor

Czytelnicy, tej recenzji oglądali także