Enigmatyczny i mroczny Nowy Jork u schyłku XIX wieku. Bohater powieści Forda, Piambo to zdolny malarz-portrecista. Znudziła go dotychczasowa praca. Pragnie stworzyć coś, co go wyróżni i przyniesie mu sławę. Spełnieniem może okazać się wyzwanie, którym jest namalowanie wizerunku ekscentrycznej pani Charbuque. Artysta ma do dyspozycji wyłącznie opowieści i wspomnienia zleceniodawczyni, płynące zza parawanu. Zagadkowa modelka fascynuje Piambo, jednocześnie doprowadzając go do obsesji. Trudno nie dostrzec w powieści Forda podobieństwa do Szeherezady i jej 1001 baśni, czy „Opowieści sieroty” Catherynne M. Valente. Historia pani Charbuque pełna jest magii i tajemniczości, a skryta za parawanem postać intryguje także czytelnika, który – podobnie jak sułtan Szachrijar czy młody książę z dylogii Valente – daje się oczarować i nie może doczekać się zakończenia. Wspomnienia tytułowej bohaterki, napisane językiem barwnym i plastycznym, kontrastują z mrocznym obrazem Nowego Jorku, którego ulice zapełniają się ofiarami płaczącymi krwią (figura oczu może przywodzić zresztą na myśl twórczość Edgara Allana Poego).

„Asystentka pisarza fantasy” jest zaś zbiorem opowiadań, w których Amerykanin porusza kwestie wiary, marzeń, snów, a także szeroko pojętej działalności artystycznej. Ford w subtelny sposób przekazuje ważne jego zdaniem wartości, jednocześnie unikając moralizowania. Czytając opowiadania Forda, czuje się także, że krótka forma sprawia autorowi radość, o czym świadczy lekkość z jaką tworzy on zróżnicowane miejsca akcji – od zwykłego przedmieścia po obcą planetę – i nieszablonowy zestaw bohaterów. Ford nie boi się żadnego tematu, jego historie opowiadają o tajnych rządowych operacjach, obcych rasach, zombie, a nawet o zaginionym dziele Kafki.

Amerykanin jest wnikliwym obserwatorem, który potrafi przemienić zwykłe wydarzenie w fascynującą opowieść. Niektóre z opublikowanych w zbiorze tekstów mają związek z jego życiem, o czym on sam wspomina w krótkich dygresjach zamieszczonych po każdym opowiadaniu. Ten dodatek podnosi atrakcyjność zbioru, pokazuje jak wiele inspiracji można znaleźć w codziennym życiu i umożliwia choć częściowe poznanie autora. W utworach Forda czytelnik znajdzie także liczne odwołania do historii i kultury, które urozmaicają te fascynujące opowieści. “Portret pani Charbuque. Asystentka pisarza fantasy” to jedna z lepszych książek w serii Uczta Wyobraźni. Powinna ona przypaść do gustu nie tylko fanom fantastyki.