Urodziła się w Persji. Jej ojciec, Alfred Cook Tayler, był urzędnikiem w Imperial Bank of Persia, matka zaś była pielęgniarką (rodzicom pisarka poświęciła ostatnią z powieści “Alfred i Emily”). Wczesne dzieciństwo Lessing spędziła w Kermanszahu. W latach dwudziestych XX w. rodzina przeniosła się do Rodezji, gdzie jej ojciec kupił farmę. W 1948 przeprowadziła się do Anglii. Była znana z krytycznych opinii o polityce wewnętrznej RPA okresu apartheidu. Zmagania z komunizmem, którym silnie fascynowała się w młodości, opisała w swej najwybitniejszej powieści “Złoty notes” (1962).

Nagrodę Nobla otrzymała w 2007 roku jako najstarsza pisarka w historii (miała wówczas 88 lat). W Polsce jej twórczość była znana już w latach 70., ale dopiero wyróżnienie ze strony Akademii – za “epicką prozę, która jest wyrazem kobiecych doświadczeń; przedstawia je z pewnym dystansem, sceptycyzmem, ale też z ogniem i wizjonerską siłą” – zaowocowało większą liczbą przekładów (jemu zawdzięczamy m.in. obecność wspomnianego “Złotego notesu”).

Była autorką niepokorną. Ważnymi tematami jej twórczości były m.in. terroryzm polityczny, dyskryminacja rasowa, społeczna sytuacja kobiety. Ale nie brak u niej także liryzmu, napięć międzyludzkich. Można jej prozę widzieć w świetle politycznym przede wszystkim (także jako feministyczną, antykolonialną), ale to przede wszystkim świetna literatura, w której bohaterami są zwykli ludzie uwikłani w swoje czasy.

K.C.