17 września 2015

Niezła sztuka na Conradzie

Festiwal Conrada „Pod prąd” jest przestrzenią, gdzie literatura wychodzi spoza sztywnych ram i spotyka się z innymi obszarami kultury – zwłaszcza ze sztuką.

Festiwal Conrada

Festiwal Conrada to nie tylko spotkania wokół literatury. Organizatorzy zapraszają na wystawy i wernisaże. W tegorocznej edycji będą to: “Hannah Arendt. Ufność w człowieczeństwo”, “Nieopowiedziane. Jan Peter Tripp”, EMERYTY, WOJNA!, “Portret literatury’. Wystawa zdjęć Gisèle Freund oraz wystawa obrazów Ewy Mańkowskiej.

Hannah Arendt. New York, 1972 (Foto Jill Krementz)

Hannah Arendt. New York, 1972 (Foto Jill Krementz)

“Ufność w człowieczeństwo” w Goethe-Institut będzie złożoną z drobnych, ale znaczących przedmiotów, opowieścią o Hannie Arendt, jednej z najważniejszych intelektualistek XX wieku. Podczas wystawy można będzie obejrzeć na tablicach liczne fotografie i dokumenty, które przypomną nie tylko dzieła myślicielki, ale także jej relacje z wybitnymi filozofami i pisarzami: Martinem Heideggerem, Karlem Jaspersem, Hermannem Brochem, Randallem Jarrellem i Uwe Johnsonem. Integralną częścią wystawy jest film – wywiad Güntera Gaussa z Arendt.

Wystawa “Nieopowiedziane” w Galerii Pod Baranami to okazja nie tylko do przyjrzenia się twórczości niemieckiego hiperrealisty Jana Petera Trippa, ale także do spotkania z jego projektem przygotowywanym wspólnie z W.G. Sebaldem. Trzydzieści trzy sztychy oczu takich postaci jak Francis Bacon, Jorge Louis Borges, Samuel Beckett czy Truman Capote, obrazują poetyckie słowa Sebalda (trudno nie przywołać tutaj obrazów oczu, które pisarz umieścił w powieściach Czuję. Zawrót głowy i Austerlitz). Prace nad książką będącą wynikiem tego artystyczno-literackiego dialogu Jan Peter Tripp dokończył już po nagłej śmierci przyjaciela.

EMERYTY. Wyobraźmy sobie, że Kantor spotyka Schulza, a za chwilę dołącza do nich jeszcze kilku członków Grupy Krakowskiej. Ale uwaga – wszyscy są manekinami. EMERYTY to intermedialna instalacja autorstwa Anny Kaszuby-Dębskiej, inspirowana przede wszystkim tekstem Emeryt Schulza. Projekt jest kontynuacją i rozwinięciem innej instalacji artystki – słynnego Projektu Szpilki. Prezentowana na placu pod Cricoteką kolekcja EMERYTY będzie instalacją w przestrzeni publicznej nawiązującą do happeningu, ambalażu i kantorowskiego Teatru Informel, w którym aktor zostaje pozbawiony własnej roli, zrównany z przedmiotem i poddaje się przypadkowi.

WOJNA! w klubo-galerii Pasaż. Wystawa będzie prezentacją 25 wyjątkowych plansz komiksowych polskich rysowników: Krzysztofa Gawronkiewicza oraz Mariusza Sołtysika, którzy wraz ze swoimi świetnymi scenarzystami zmierzyli się z dramatem II wojny światowej we wciąż świeżej, popkulturowej formie opowieści graficznej. Większość prac pochodzi z trzech albumów ilustrowanych przez Gawronkiewicza. Każdy z nich podejmuję tematykę wojny, jednak opowiada o niej w odmienny sposób i z różnych perspektyw – mamy opowieść żydowskiego starca, który przeżywa Holocaust uciekając z niemieckiego transportu; jest fantastyczna, alternatywna historia Polski po II wojnie światowej i wreszcie niecodzienna opowieść pióra Marzeny Sowy o okupowanej Warszawie w przededniu powstania, pokazana przez pryzmat mikroświata jednej ze stołecznych kamienic.

Druga część wystawy to plansze wchodzące w skład powieści graficznej Naród Zatracenia, ilustrowanej przez Sołtysika, napisanej przez Macieja Świerkockiego, której akcja dzieje się w łódzkim getcie, narracja zaś prowadzona jest przez osieroconego, żydowskiego chłopca, Dawida, który powie: Wojna! Jak podniecająco brzmiało to słowo, które znałem dotąd tylko ze Starego Testamentu i podręczników. Monochromatyczne rysunki, wzmocnione czerwienią, przedstawiają wstrząsającą opowieść o realiach konfliktów zbrojnych. W dniu wernisażu, 20 października, zaplanowano dyskusję ze wspomnianymi autorami.

Gisèle Freund, Virginia Woolf przy Tavistock Square, Londyn 1939,

Gisèle Freund, Virginia Woolf przy Tavistock Square, Londyn 1939,

Podczas wystawy Portret literatury w Muzeum Narodowym w Krakowie uczestnicy Festiwalu będą mieli okazję zmierzyć się z twórczością jednej z najważniejszych artystek fotografii ubiegłego wieku – Gisèle Freund. Jej portrety pisarzy i intelektualistów przeszły nie tylko do historii sztuki, ale także literatury, jako powszechnie znane wizerunki wybitnych twórców (chociaż jak sama zaznaczała, większość z nich tworzyła dla własnej przyjemności), wśród których są André Gide, Anna Seghers, Bertolt Brecht, James Joyce, Walter Benjamin, André Breton, Paul Éluard, Jean Cocteau, T.S. Eliot, Jean-Paul Sartre i Simone de Beauvoir, Virginia Woolf, Colette, George Bernard Shaw, Vladimir Nabokov czy Borys Pasternak (i wielu innych). Wystawa skupi w jednym miejscu aż 290 odbitek fotograficznych tworzących dokumentację środowiska paryskiej bohemy lat 30. XX wieku. Jednak spotkanie z Freund to przede wszystkim zetknięcie się z wyjątkową osobowością artystki, której fascynujący życiorys ściśle splótł się z dziejami literatury.

W publikacjach o fotografii Gisèle Freund pisała: Dobry fotograf musi czytać twarz tak jak książkę, musi wyłapać wszystko to, co znajduje się między wersami, musi czuć i rozumieć formę, aby oddać jej ducha poprzez światło i cień. Zbliżyć do siebie ludzi – to dla mnie najwartościowsze zadanie fotografii.

Krakowski Lokator będzie gościł wystawę obrazów Ewy Mańkowskiej – cyklu portretów ludzi ze świata literatury – poetów, prozaików, redaktorów, krytyków, księgarzy. Na płótnach artystki spotkać można między innymi Marcina Barana, Wojciecha Bonowicza, Ryszarda Krynickiego, Irka Grina, Macieja Malickiego, Edwarda Pasewicza, Grzegorza Jankowicza i innych. Przez lata powstało kilkadziesiąt portretów. Cykl – wciąż uzupełniany o nowe obrazy – zarówno jako osobne wydarzenie, jak i impreza towarzysząca festiwalom literackim, był pokazywany między innymi w Budapeszcie, Mikołowie, Lublinie czy Wrocławiu.