Nagroda KLIO, zwana „Noblem dla historyków”, przyznawana jest przez niezależne jury w kilku kategoriach: autorskiej (indywidualny wkład autora w popularyzację historii), edytorskiej (dla wydawcy za publikację interesujących serii, cykli itp.), monografii naukowej (merytoryczny wkład w poznawanie historii) i innej (np. varsaviana).

W tym roku do nagrody kandydowało 164 publikacji wydanych w latach 2011-2012, z czego do finałowego etapu zakwalifikowało się 12 książek.

Nagrodę KLIO 2012 w kategorii autorskiej otrzymał Jerzy Holzer – historyk i politolog, autor wielu prac poświęconych historii XX wieku – za publikację „Europa zimnej wojny”. Książka opisuje czasy, w których Europa – strącona przez wojny światowe z przodującej pozycji w świecie – znalazła się na linii frontu. O jej losie decydowały w znacznej mierze rozgrywki na linii Kreml – Biały Dom, a na linii „od Szczecina nad Bałtykiem po Triest nad Adriatykiem” zapadła żelazna kurtyna. Wydawać by się mogło, że Europa straciła wszystko. Zimna wojna nie zdołała jednak jej odebrać miana najciekawszego kontynentu. Jerzy Holzer pisze o największych w dziejach wędrówkach ludów, rewolucjach politycznych i kulturowych, nędzy i gospodarczym rozkwicie, zjednoczeniach i separatyzmach, pojednaniu i terroryzmie.

W tej samej kategorii nagrodę II stopnia otrzymał Eugeniusz Duraczyński za książkę „Stalin. Twórca i dyktator supermocarstwa”, a nagrodą III stopnia wyróżniono Małgorzatę Szpakowską za „Wiadomości Literackie. Prawie dla wszystkich”.

Za najlepszą monografię naukową uznano książkę „Wielka trwoga. Polska 1944–1947” Marcina Zaremby – historyka i publicysty, publikującego na łamach „Polityki”, „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”. „Wielka Trwoga” to odarta z mitów i komunistycznych naleciałości historia pierwszych lat po II wojnie światowej. Autor pokazuje rozbite społeczeństwo, w którym na porządku dziennym były gwałty i grabieże, a niepewność jutra spędzała sen z powiek ludziom udręczonym przez pięcioletnią okupację.

Nagrodę II stopnia otrzymał Wojciech Szatkowski za „Goralenvolk. Historia zdrady”, nagrodę III stopnia – Tomasz Sikorski za książkę „O kształt polityki polskiej. Oblicze ideowo-polityczne i działalność Ruchu Młodej Polski (1979–1989)”.

W kategorii varsaviana zwyciężyła „Warszawa nieodbudowana. Żydowski Muranów i okolice” autorstwa Jerzego S. Majewskiego – publicysty i dziennikarza „Gazety Wyborczej”, autora licznych artykułów i książek o Warszawie m.in. wydanych w serii „Warszawa nieodbudowana” – „Metropolia belle epoque”, „Lata dwudzieste”, „ Lata trzydzieste” , oraz „Królestwo Polskie 1815-1830”. „Żydowski Muranów i okolice” to przewodnik po przestrzeni Warszawy zamieszkiwanej przez społeczność żydowską, „rodzaj historycznego spaceru po domach i ulicach nieistniejącej już dzielnicy północnej”.

B.S.