Tegoroczny laureat – Tomasz Merta, historyk myśli politycznej, publicysta, w latach 2005-2010 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego otrzymał nagrodę za tom pism zebranych „Nieodzowność konserwatyzmu”. Jak podkreślają wydawcy, razem prezentują one koncepcję ideową autora, refleksje zarówno nad fundamentami polityki, jak literaturą, czy bieżącymi wydarzeniami z lat dziewięćdziesiątych i nieco późniejszych.

Prof. Jacek Bartyzel w laudacji podkreślił, że dla Tomasza Merty jako teoretyka konserwatyzmu inspiracją była tradycja anglosaska, afirmująca „harmonię naturalnie ukształtowanego świata”. „Merta zauważał jednak, że w dzisiejszym świecie konserwatysta, który nie akceptuje jego liberalnego kształtu musi być – paradoksalnie – buntownikiem i rewolucjonistą. (…) Metra odnajdował polski idiom konserwatyzmu w tradycji republikańskiej ostrzegając zarazem przed ześlizgnięciem się w tani, wolnorynkowy pragmatyzm” – dodał.

Nagrodę odebrała Magdalena Merta, która podkreśliła, że jej mąż nie tylko badał tradycję konserwatywną jako historyk idei, ale też w codziennym życiu realizował ideały konserwatyzmu.

Jury przyznało też dwa wyróżnienia. Pierwsze z nich przypadło Renacie Lis, autorce książki „Ręka Flauberta”, drugie – Tadeuszowi Płużańskiemu za książkę „Bestie”, w której opisuje procesy sądowe ofiar stalinowskiego terroru w Polsce lat 40. i 50.

Nagroda im. Józefa Mackiewicza po raz pierwszy została wręczona w 2002 roku. Do konkursu zgłaszane są zarówno utwory literackie, jak i publicystyczne. Tradycyjnie nagroda wręczana jest 11 listopada. Zwycięzca otrzymuje medal z podobizną patrona i cytatem z jego książki „Tylko prawda jest ciekawa” oraz nagrodę pieniężną – 10 tys. dolarów.

Wśród dotychczasowych laureatów nagrody są m.in. Wojciech Albiński, Eustachy Rylski, Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Bronisław Wildstein, Paweł Zyzak. W zeszłym roku wyróżniono Wojciecha Wencla za zbiór poezji „De profundis”.

Patron nagrody Józef Mackiewicz, brat Stanisława Cata-Mackiewicza, był jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy emigracyjnych w XX wieku, autorem książek łączących fabułę z dokumentem, takich jak “Droga donikąd” (1955), „Nie trzeba głośno mówić” (1969), „Lewa wolna” (1965). W 1943 roku za zgodą Niemców i za wiedzą władz AK, Mackiewicz uczestniczył w ekshumacji grobów jeńców polskich w Katyniu, co opisał w relacji „Zbrodnia w lesie katyńskim” (1944). Od 1945 roku mieszkał na emigracji w Londynie, a potem w Monachium, gdzie zmarł w 1985 roku.

B.S.