22 lipca 2016

Zmarł Włodzimierz Odojewski

W wieku 86 lat zmarł Włodzimierz Odojewski. Pisarz odszedł 20 lipca w szpitalu w Piasecznie pod Warszawą.

Włodzimierz Odojewski, pisarz, autor słuchowisk radiowych, publicysta był laureatem wielu nagród literackich. Urodził się 14 czerwca 1930 roku w Poznaniu. Podczas okupacji przebywał u rodziny w Trembowli, potem powrócił do Wielkopolski – do Kłecka, które pojawiło się później w jego twórczości. Studiował socjologię i ekonomię w Poznaniu do 1953 r.

Proza Odojewskiego odwołuje się do tradycji literatury egzystencjalnej

W 1951 r. debiutował powieścią “Wyspa ocalenia”, emitowaną we fragmentach na falach Polskiego Radia. Należy do tzw. pokolenia “Współczesności”. Publikował utwory w tygodniku “Ziemia i Morze” w latach 1956–1957.  W 1959 r. przeniósł się do Warszawy, dwa lata później objął stanowisko kierownika Studia Współczesnego Teatru Polskiego Radia. Pracę w radiu stracił po wydarzeniach marca 1968 r. Wyjechał najpierw do Francji na zaproszenie PEN-Clubu, a później do Niemiec na stypendium przyznane mu przez berlińską Akademię Sztuki. Gdy Jan Nowak-Jeziorański zaproponował mu kierownictwo działu kulturalno-literackiego Radia Wolna Europa, przeprowadził się z Berlina do Monachium. Wybrał los pisarza na emigracji. Według zasobów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej w latach 60. pisarz był TW – tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa, zarejestrowanym pod kryptonimami: WO, WOd, W.

Proza Odojewskiego odwołuje się do tradycji literatury egzystencjalnej. Jej głównym tematem jest czas, pamięć, odmiany ludzkiego losu, nieuchronność klęski i katastrofy. Odojewski bywa określany pisarzem jednej fabuły: opowiadania zawarte w książkach “W kwarantannie” (1960) i “Zmierzch świata” (1962), powieść “Wyspa ocalenia” (1966) przynoszą zapowiedzi jego głównego dzieła, wielkiej epickiej powieści “Zasypie wszystko, zawieje…” ukończonej w roku 1967, ale wydanej dopiero na emigracji w roku 1974.

Zdaniem krytyków powieści Odojewskiego wyróżniają się wielkim kunsztem literackim, autor pisze gęstą, pełną metafor i symboli prozą. W “Miejscach nawiedzonych” (1959), monologu śmiertelnie chorego pisarza, czy w “Czasie odwróconym”(1965), opowieści niegdysiejszego członka ruchu oporu z czasów II wojny światowej, dramatyczna przeszłość przeciwstawiana smutnej teraźniejszości.

Do najważniejszych książek pisarza należą: “Miejsca nawiedzone”, Wydawnictwo Łódzkie, 1959; “Kwarantanna” Czytelnik, 1964: “Zmierzch świata”, Czytelnik, 1964. “Wyspa ocalenia” Czytelnik, 1966; “Zasypie wszystko, zawieje…, Paryż: Instytut Literacki, 1973; “Zabezpieczanie śladów” Paryż: Instytut Literacki, 1984. “Zapomniane, nieuśmierzone…” Berlin: Archipelag, 1987; “Jedźmy, wracajmy…, Kraków: Znak, 1993. “Oksana” Twój Styl, 1999 (powieść była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2000; “Milczący, niepokonani. Opowieść katyńska” Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2003; “…i poniosły konie” Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2006.

źródło: PAP/ fot. arch.PAP/Piotr Rybarczyk