STYCZEŃ

Wacław Radziwinowicz, Soczi. Igrzyska Putina, Agora

Największym wydarzeniem tej zimy będą z pewnością igrzyska w Soczi. Znając sportowe inklinacje prezydenta, nie mamy wątpliwości, że impreza nabierze bizantyjskiego rozmachu. Ważne wydarzenia przyciągają często ważnych pisarzy. Radziwinowicz, autor „Gogola w czasach Google’a”, zabiera nas do miasta, w którym odbędą się najdroższe zimowe igrzyska w historii.

Binyavanga Wainaina, Kiedyś o tym miejscu napiszę, przeł. Marcin Michalski, Karakter

Z zimnego Soczi przenosimy się do gorącego regionu – Kenii, Ugandy, Rwandy i RPA. Tu polityka przybiera o wiele bardziej absurdalne formy niż w kraju Gogola. Tym razem popatrzymy na Afrykę nie z perspektywy jakiegoś reportera wojennego, ale oczyma Kenijczyka, który opowie nam o swojej rodzinie, trudnej historii i jeszcze trudniejszej rzeczywistości.

Jacek Podsiadło, Być może należało mówić (1984-2012), wybór Piotr Śliwiński, Biuro Literackie

Trudno w to uwierzyć, ale Jacek Podsiadło, jeden z najważniejszych poetów pokolenia bruLionu, obchodzi w tym roku 50. urodziny. Takie okrągłe rocznice sprzyjają podsumowaniu dotychczasowego dorobku. I takim podsumowaniem właśnie jest wybór wierszy przygotowany przez Piotra Śliwińskiego.

Tom Reiss, Czarny hrabia, przeł. Marek Fedyszak, Wydawnictwo Literackie

Niewiele osób dziś pamięta, że Aleksander Dumas miał czarnoskórego ojca. Czarny Diabeł – bo tak koledzy z wojska nazywali Tomasza Aleksandra Dumas – miał być pierwowzorem hrabiego Monte Christo. Historia powstania „Czarnego hrabiego” sama trochę przypomina powieść awanturniczą. Reiss odnalazł w sejfie Dumasa jego pierwszą niedokończoną powieść, która opowiadała buńczuczne dzieje ojca pisarza. Za literackie wykopaliska został nagrodzony Pulitzerem.

Roman Koropeckyj, Mickiewicz. Życie romantyka, przeł. Katarzyna Glasenapp, W.A.B.

Nie tylko francuskimi pisarzami rok 2014 stoi. Jeśli wydaje się wam, że biografię Adasia znacie na wylot, sprawdźcie co o wieszczu mówi Amerykanin. Wszyscy możemy być zaskoczeni.

Erik Axl Sund, Obłęd, Sonia Draga

Szwedzi mają już swoją Akademię Twórców Literatury Kryminalnej. Owa Akademia przyznaje nagrodę, której laureatem jest właśnie Sund – wschodząca gwiazda koszmarnych zbrodni i mrocznych tajemnic. „Obłęd” zaczyna się trupami dwóch chłopców. Co będzie dalej? Możemy się tylko domyślać…

LUTY

Patti Smith, Obłokobujanie, przeł. Maciej Świerkocki, Czarne

Zimne miesiące można przespać jak niedźwiedź albo przebujać w obłokach. W sferze podniebnej najlepiej nam będzie z pewnością z Patti Smith. Piosenkarka zapewnia, że w książce nie ma niczego poza prawdą.

Mariusz Wilk, Dom włóczęgi, Noir sur Blanc

Zimą na północy grasują wilki. A jeden wilk szczególnie upodobał sobie ten region. Wilk tropił już lud Saamów, wygrzewał się nad Jeziorem Onega i włóczył po Labradorze. Teraz sporządził czwarty tom swoich pamiętników, na który wielbiciele długo czekali.

Konrad Lorenz, Rozmowy ze zwierzętami, przeł. Barbara Tarnas, W.A.B.

Po wilku dajmy głos pozostałej trzodzie. Kapucynka Gloria, gąsior Martin, kawka Czok i kilka ryb przemówią po swojemu. Tłumaczy behawiorysta – Konrad Lorentz.

Maria Czapska, Europa w rodzinie, Znak

Wśród ludzi, jak wśród zwierząt, występują gatunki wymarłe – do takich należy z pewnością polska arystokracja. Maria Czapska, jeden z ostatnich przedstawicieli gatunku, opowiada historię swojej familii. Pisze także o tym, jak w dwóch ubiegłych stuleciach historia Europy w niej namieszała.

Timur Vermes, On wrócił, przeł. Eliza Borg, W.A.B.

W historii Europy namieszał natomiast Adolf H. Kim byłby, gdyby przeniósł się do współczesnych Niemiec? Jak przekonuje Timur Vermes – celebrytą.

Sławomir Koper, Sławne pary PRL, Czerwone i Czarne

O polskich celebrytach sprzed lat z niezwykłą zaciętością pisze Sławomir Koper. Strategia na karierę jak dotąd okazywała się udana. Tym razem możemy zajrzeć do buduarów PRL-owskich kochanków. Zofia i Krzysztof Komedowie, Kalina Jędrusik i Stanisław Dygat, Alicja i Piotr Jaroszewiczowie, Halina Mikołajska i Marian Brandys, Maryla Rodowicz i Daniel Olbrychski – to tylko kilkoro bohaterów.

Daniel Chamovitz, Zmysłowe życie roślin. Co wiedzą rośliny, przeł. Dariusz Wójtowicz, W.A.B.

Skoro w lutym słuchaliśmy zwierząt, możemy posłuchać i roślin. Nim znienacka gruchnie na nas przedwiośnie, warto wiedzieć, co myśli sobie taka, dajmy na to, paprotka.

MARZEC

Marek Karewicz, Marcin Jacobson, Historia Big Bitu, Sine Qua Non

W marcu pogoda może być jeszcze barowa – rozgrzewać się będziemy musieli dobrą muzyką, tańcem i innymi używkami. A że ostatnio modne są klimaty PRL, dobrze wrócić pamięcią do polskich hitów lat 50. i 60.

Jack Kerouac, Podziemni. PIC, przeł. Maja Kittel, W.A.B. (wznowienie)

Znawcą barów był z pewnością Jack Kerouac – naczelny bitnik Ameryki. Minipowieść o czarnoskórym Picu, który postanowił zostać włóczęgą, napisał ponoć w trzy dni i trzy noce. Gdyby Kerouac utrzymał tempo pisania, mógłby przegonić Balzaka.

Egon Erwin Kisch, Jarmark sensacji, wstęp Mariusz Szczygieł, przeł. Stanisław Wygodzki, Agora (wznowienie)

Żywot każdego reportera przypomina nieco los włóczęgi. Kawiarnie, spelunki, więzienia i burdele – to przyczółki Egona Erwina Kischa. „Jarmark sensacji” jest zbiorem autobiograficznych reportaży z włóczęgi po tych przybytkach.

Katrine Kielos, Jedyna płeć, Czarna owca

Czy człowiek ekonomiczny ma płeć? Jak przekonuje Katrine Kielos, owszem ma i bynajmniej nie jest to płeć piękna. Kryzys ekonomiczny ponoć się kończy, zastanówmy się więc, jak ekonomię mogą zmienić kobiety.

Antologia 100/XX, pomysł, układ i komentarz Mariusz Szczygieł

Prawdziwa gratka dla wszystkich fanów reportażu. Sto najlepszych polskich reportaży XX wieku wybrał sam mistrz gatunku.

Eshkol Nevo, Neuland, Muza

Na koniec marca, jak na deser, czterech mistrzów literatury. Na początek mistrz wschodzący z Izraela – Eskhol Nevo. Teodor Herzl, twórca syjonizmu, napisał utopijną nowelę „Altneuland” o starej-nowej ziemi. „Neuland” nawiązuje to tego tekstu – pytanie tylko, czy to jeszcze utopia, czy już antyutopia.

Antonio Munoz Molina, We mgle czasów, Świat Książki

Mistrz zastany z Hiszpanii. Jak na mistrza przystało w epickim stylu opisuje najważniejsze wydarzenie w historii swojego kraju – wojnę domową. Pojawiają się tu i zupełnie prawdziwe postacie, i zupełnie zmyślone historie miłosne.

Max Blecher, Zabliźnione serca, przeł. Tomasz Klimkowski, W.A.B.

Mistrz odnaleziony z Rumunii. Max Blecher znał André Bretona, Martina Heideggera i André Gide’a. Mało kto jednak zna dziś Maxa Blechera. Przedwczesna śmierć na gruźlicę nie zapewniła mu sławy – nie istniał wtedy jeszcze klub 27. O gruźlicy jest również jego powieść – niegrzeczna wersja „Czarodziejskiej góry” Manna.

Gavin Extence, Wszechświat kontra Alex Woods, Wydawnictwo Literackie

Mistrz z Amazona. Postawiony na piedestale przez internautów Gavin Extence opowiada nam o przyjaźni młodego chłopaka, w którego uderzył meteoryt, z emerytowanym żołnierzem-pacyfistą. Czeka nas spora dawka brytyjskiego poczucia humoru i lekcja astronomii.

KWIECIEŃ

Joanna Bator, Rekin z parku Yoyogi, W.A.B.

Nim zakwitną wiśnie, Joanna Bator zabierze nas do ich kraju. To już kolejna literacka podróż do Japonii w wykonaniu tej pisarki. Tym razem odwiedzimy las samobójców, Akihbarę – twierdzę fanów japońskiej popkultury, wielkie sklepy w Shibuyi i mnóstwo innych miejsc, po których spacerują współcześni Japończycy.

Komiks wierszem, Biuro Literackie

150 wierszy z rymem żeńskim. Cel? Wyrecytować go komiksem. Jakie są efekty tego oryginalnego konkursu? Dowiemy się już w kwietniu.

Karl Ove Knausgård, Moja walka, Wydawnictwo literackie

Jak zszokować Skandynawów? Okazuje się, że wystarczy opowiedzieć o swoim codziennym życiu. Autor „Mojej walki” został za to pozwany do sądu przez własną rodzinę.

Florian Illies, 1913. Lato stulecia, Czarna Owca

W tym roku obchodzimy setną rocznicę wybuchu I wojny światowej. Z tej okazji warto cofnąć się do lata, które poprzedziło apokalipsę. Na europejskich ulicach można było wówczas spotkać Kafkę, Prousta, Joyce’a, Strawińskiego i Hitlera. I żaden z nich nie wiedział jeszcze, że niedługo świat legnie w gruzach. A jakie będzie nasze lato?

Michael Crummey, The Wreckage, Wiatr od morza

Po I wojnie światowej przyszła II, a ta dotarła nawet do wybrzeży Nowej Fundlandii, by rozdzielić parę kochanków. Crummey zachwycił nas w zeszłym roku znakomitym „Dostatkiem”. „The Wreckage” to jego wcześniejsza powieść.

Patrick Deville, Dżuma & cholera, przeł. Jan Kłoczowski, Noir sur Blanc

Cofnijmy się w czasie jeszcze dalej. Kim był Aleksander Yersin? Badaczem, który wyruszył na koniec świata, aby odkryć budzącego grozę bakcyla dżumy. Dlaczego jego nazwisko jest dziś mniej znane od Pasteura? Dowiemy się zapewne z powieści „Dżuma & cholera”.

MAJ

Ignacy Karpowicz, Sońka (tytuł roboczy), Wydawnictwo Literackie

Tegoroczna wiosna zapowiada się szczególnie owocnie dla polskich pisarzy. Jak to wiosną, zaczniemy od romansu… Tym razem jednak miłosnej opowieści nie będzie snuł Janusz Wiśniewski, ale Ignacy Karpowicz. Jak autor „Ości” zmierzy się z nowym dla siebie gatunkiem?

Dorota Masłowska, Jak zostałam wiedźmą, Wydawnictwo Literackie

Wiosna zawróci w głowie również miłośnikom Doroty Masłowskiej. Pisarka przygotowała dla nas w tym roku książkę dla dzieci. Konsekwencje wychowawcze: nieznane.

Michał Witkowski, brak tytułu, Świat Książki.

Ostatnim polskim hitem będzie kontynuacja „Drwala” Michała Witkowskiego. Autor „Lubiewa” okazał się niespodziewanie znakomitym twórcą kryminałów. Jak mówi przysłowie, żelazo należy kuć póki gorące.

Alex Ferguson, Moja autobiografia, Wydawnictwo Literackie

Nie samą beletrystyką człowiek żyje. Fani futbolu tego lata będą musieli udać się aż do Brazylii. W drodze na mundial można zabić nudę autobiografią Alexa Fergusona. Człowiek, który trenował Beckhama, Ronaldo czy Rooneya na pewno ma wiele ciekawych historii do opowiedzenia.

Steffen Kverneland, Munch, Timof i cisi wspólnicy

A teraz biografia z zupełnie innej beczki. Komiks „Munch” został wydany oryginalnie na 150. rocznicę urodzin artysty. Ta forma biografii wydaje się najbardziej adekwatna dla malarza. Czekamy na polskie odpowiedniki.

CZERWIEC

Karen Karbo, Biblia Coco Chanel, przekł. Joanna Dziubińska, Wydawnictwo Literackie

Coco Chanel urodziła się w 1883 roku, a wciąż jest ikoną kobiecości i elegancji. Karen Karbo napisała nie tylko biografię tej niezwykłej projektantki, ale i jednocześnie poradnik dla współczesnych kobiet. Jeśli można nauczyć się z niego, jak dosięgnąć stylu sławnej Coco, to ja się na to piszę!

Assia Djebar, Fantazja miłosna, Wydawnictwo Literackie.

Każde byłe imperium ma swojego pisarza, który przypomina o niechlubnej kolonialnej przeszłości i jej konsekwencjach. W Wielkiej Brytanii zajmuje się tym Zadie Smith, we Francji – Assia Djebar. Tę ostatnią coraz częściej wymienia się jako kandydatkę do literackiej nagrody Nobla. W „Fantazji miłosnej” opisuje losy dziewczyny rozdartej między kulturą europejską a algierską.

Jeszcze więcej…

…poezji: Wisława Szymborska, Szycie sztandaru, a5; Jarosław Marek Rymkiewicz, Pastuszek Chełmońskiego, Sic!; Joanna Szczęsna, Moskaliki, Agora

…historii: Kateřina Tučková : Žitkovské bohyně (Boginie z Żitkovej), Afera; Douglas Smith, Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji 1900-1945, Wydawnictwo Literackie; Jan Plamper, Kult Stalina. Studium alchemii władzy, Świat Książki; Gordon Thomas, Papiescy Żydzi, Świat Książki

…historii literatury: Tomasz Łubieński, Molier nasz współczesny, Więź; Raporty dyplomatyczne Czesława Miłosza 1945-1950, Więź

…biografii: Thomas Ammann i Stefan Aust, Saga rodu Porshe, Sonia Draga; Wędrowiec i jego cień (biografia Hermanna Hessego), Świat Książki; Lawrence Grobel, Rozmowy z Capote, Axis Mundi; Paul Werner, Polański. Biografia, Rebis; Sharrie Williams, Maybelline, Muza; Jan Lorenzen, Erich Honecker. Biografia polityczna, Wyd. Dolnośląskie; Marie-Dominique Lelievre, Yves Saint Laurent, Axis Mundi; Joyce Johnson, Własnym głosem (biografia Jacka Kerouaca); Anna Przedpełska-Trzeciakowska, Jane Austen. Biografia, W.A.B.

…literatury dziecięcej: Pavel Šrut: Powrót Niedoparków, Afera; Miroslav Šašek, Oto jest Londyn, Dwie Siostry

…literatury polskiej: Marek Bieńczyk, Zła gra (tytuł roboczy), Wielka Litera; Grażyna Jagielska, Anioły jedzą trzy razy dziennie, Znak; Jan Gondowicz, Duch opowieści, Nisza, Olga Tokarczuk, Xięgi Jakubowe

…literatury obcej: Dawid Grosman, Jej ciało wie, Świat Książki. Toni Morrison, The Bluest Eye, Świat Książki; Romain Gary, Czarodzieje, Nisza; Hilary Mantel, Kogo śmierć nie sięga, Sonia Draga, Mario Vargas Llosa, El héroe discreto

…przewodników: Judith Schalansky, Atlas wysp odległych, Dwie Siostry; Tomas Mazal, Praga z Hrabalem oraz podróż śladami pisarza po Czechach i Morawach (przewodnik turystyczno-literacki), Czuły Barbarzyńca; Jerzy S. Majewski, Jarosław Zieliński, Spacerownik po żydowskiej Warszawie, Agora; Leszek Bugajski, Pełna kultura (przewodnik po współczesnej kulturze), Prószyński.

…Alice Munro, Something I’ve Been Meaning To Tell You, Świat Książki; Uciekinierka, W.A.B. (wznowienie); Księżyce Jowisza, Wydawnictwo Literackie.

…klasyki: Emily Jane Brontë, Wichrowe wzgórza, MG; Miguel de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manchy, MG (a także nowy przekład autorstwa Wojciecha Charchalisa w Rebisie); Bolesław Prus, Dzieci, Sic!,

…reportaży: Krzysztof Samborski, Zjadłem Marco Polo, Bezdroża; Piotr Bernardyn, Jeszcze słońce nie wzeszło. Tsunami. Fukushima, Bezdroża; Scott Carney, Czerwony rynek, Czarne.

…komiksów: Daniel Clowes, David Boring, Kultura gniewu. Michał Śledziński i Kurt Kochański, Niedźwiedź, Kultura gniewu; Joe Matt, Spent, Timof i cisi wspólnicy.

…rozrywki: Terry Pratchett, The Rising Steam, Prószyński; Haruki Murakami, Posłuchaj pieśni wiatru, Muza; Haruki Murakami, Flipper, Muza.