“Fan fiction” to na pierwszy rzut oka jedynie krótkie opowiastki, w rozpoznawalny sposób nawiązujące do znanych dzieł literackich lub filmowych. Opowiastki, będące często postrzegane jako synonim grafomanii, niewiele wnoszący do dziedzictwa kulturalnego. Lidia Gąsowska w swoim studium teoretycznoliterackim „Fan Fiction. Nowe formy opowieści” pochyla się jednak nad tym zjawiskiem i przedstawia zupełnie inne jego oblicza.

Autorka podejmuje próbę definicji fan fiction, nie ograniczając się jedynie do literatury. Przytacza różnorodne przykłady, nie stroniąc również od tych najbardziej kontrowersyjnych, bo dotykających seksualności bohaterów. Wyróżnia poszczególne rodzaje fan fiction, starając się ukazać zjawisko w jak najszerszej perspektywie. Odwołuje się do takich pojęć, jak postmodernizm czy dekonstrukcja. Stawia szereg pytań, istotnych zarówno dla teoretyka literatury, jak i dla fana czy odbiorcy, który z tego typu dziełami styka się przez przypadek. Czy fan fiction to zjawisko autonomiczne, czy też do jego zrozumienia konieczna jest znajomość oryginału? Jaka jest granica między plagiatem a fan fiction?

Tekst Lidii Gąsowskiej to jednak nie tylko studium fan fiction, ale również refleksja nad funkcjonowaniem literatury w świecie nowych mediów, wymuszających niejako zmianę sposobu odbioru kultury. Nowe technologie zmieniają bowiem percepcje czytelnika, prowokując go nie do wnikliwej analizy, a do odczytu fragmentarycznego. Literatura obrasta w nowe sensy, staje się bardziej polifoniczna. Nic więc dziwnego, że w celu zaspokojenia apetytu nowego modelu czytelnika, powstać muszą również nowe formy opowieści.

Fan fiction staje się produktem nowego sposobu podejścia do literatury i czytelnictwa. Punktem wyjścia dla zrozumienia zjawiska staje się pochylenie nad kulturą nowych mediów, nad cyberkulturą i jej inkluzyjnością oraz zamiłowaniem do polifonii. Analiza fan fiction staje się zatem analizą współczesnej literatury, zanurzonej w świecie nowych technologii.

Co więcej – Gąsowska pochyla się nie tylko nad samą literaturą, ale również nad odbiorcą/autorem. W dobie Internetu i blogów każdy może zostać bowiem twórcą i przedstawić „swoją wersję” danej historii. Fan fiction staje się apoteozą odbiorcy, jak zauważa Gąsowska: „Teraz nie liczy się przekaźnik, a to, co odbiorcy robią z przekazem”. Odbiorca przeistacza się w autora. Czytelnik ma bowiem takie samo prawo do „robienia czegoś z literaturą” jak uznany krytyk.

„Fan fiction. Nowe formy opowieści” to więc przede wszystkim szeroka i wnikliwa analiza zjawisk, jakimi rządzi się współczesna e-literatura. Staje się przez to pozycją obowiązkową zarówno dla teoretyków literatury, jak i dla czytelników, którzy chcą lepiej zrozumieć zmiany w kulturze, które rozgrywają się na ich oczach.