12 listopada 2013

Tajemnice wichrowych wzgórz

Eryk Ostrowski mierzy się z jedną z największych zagadek literatury. Rodzeństwo Brontë fascynuje badaczy i czytelników do dziś. Choć lista książek poświęconych trzem genialnym siostrom jest ogromna, publikacja Ostrowskiego powinna być wydarzeniem nie tylko na polskim rynku. Znakomita merytorycznie, ciekawa konstrukcyjnie, a przy tym pięknie wydana.

 

Charlotte Brontë należy do autorów, którzy cieszyli się wielką popularnością zarówno za życia, jak i po śmierci. Intrygowała krytyków i czytelników, wykreowała mit genialnych sióstr w szkicach wspomnieniowych poświęconych Emily i Anne. Książka Ostrowskiego rozpoczyna się od opisu portretu najstarszej, tytułowej siostry Brontë, która na zawsze pozostała sławną Jane Eyre. Uderza duża wrażliwość autora, emocjonalny stosunek do bohaterki. Ostrowski pisze intymnie, sensualnie, jakby pod wpływem uroku kobiety. To rzecz niemal osobista, gdzie pasja autora dodaje książce charakteru.

 

Książka wymyka się z reguł suchych, rzeczowych monografii. W tekście nie istnieją niepodważalne prawdy, autor nie występuje w roli ostatniego rewelatora i największego znawcy. to rzecz solidna i nie siląca się na oszczędność. Ostrowski porusza nie tylko wątki najistotniejsze, lecz także te poboczne. Jednak najbardziej interesujące są analizy dotyczące autorstwa dzieł Brontë, czyli siedmiu powieści. Zagadka autorstwa „Wichrowych wzgórz” to jedna z tajemnic, o których pisze autor. Ostrowski z rzetelnością podchodzi do możliwego współautorstwa, nie obawia się przyznać, że pewne problemy pozostają kwestią otwartą. Śledzenie kontrastów i podobieństw między poszczególnymi powieściami to jeden z celów, który mu przyświeca. Kolejnym z nich jest odkrywanie faktów z życia pisarki w jej tekstach.

 

„Charlotte Brontë i jej siostry śpiące” to jedna z najlepszych publikacji dla tych, którzy choć trochę są obeznani z twórczością i życiem sióstr Brontë. Monografia nie jest napisana w układzie chronologicznym, autor zaś odwołuje się do podstawowej wiedzy, którą z założenia powinniśmy posiadać. Bez znajomości faktów dużo trudniej odnaleźć się w przywoływanych zdarzeniach i zrozumieć budzące kontrowersje i wątpliwości interpretacje. Ostrowski porusza się w nich z łatwością i erudycją, dorzucając swoje przemyślenia.

 

Ostrowski pokazuje, że fenomen Charlotte Brontë tkwi w jej istnieniu poza głównym nurtem dziejów literatury. Twórczość siostry (sióstr?) z Haworth to rzecz osobna i dlatego wyjątkowa. „Charlotte Brontë i jej siostry śpiące” jest bardzo dobrym i wyczerpującym opracowaniem, które śmiało może pretendować do miana monografii.