Paul Bowles, Ponad światem, Świat Książki, 27 VIII

Skoro czytamy Kerouaca i Burroughsa, warto zajrzeć do pisarza, który ich inspirował. Paul Bowles znany jest przede wszystkim z debiutanckiej powieści „Pod osłoną nieba”. W „Ponad światem” po raz kolejny zabiera czytelników w egzotyczną podróż – tym razem do Ameryki Środkowej. Fabuła jak z thrillera i psychodeliczne wizje zachęcają do tego, by poznać jednego z najbardziej oryginalnych pisarzy ubiegłego wieku.

Allen Ginsberg, Listy, Czarne, 10 IX

Tegoroczna jesień obfitować będzie w nowości z kręgu bitników, których barwna legenda nie przestaje przyciągać czytelników. W „Listach” odnajdziemy wszystko to, czym autor „Skowytu” zasłynął: wolną miłość, narkotyki, filozofię Wschodu i wizyjny charakter mistycyzmu buddyjskiego. A już w listopadzie wydawnictwo Czarne zaprosi do lektury „Hipopotamów ugotowanych żywcem” autorstwa Ginsberga i Kerouaca.

Ivy Compton-Burnett, Dom i jego głowa, W.A.B., 10 IX

Znakomita seria „Nowy kanon” wydawnictwa W.A.B. gwarantuje literacką jakość, dlatego bez wahania można sięgnąć po powieść mniej znanej w Polsce pisarki Ivy Compton-Burnett. Realia późnowiktoriańskiej prowincji, surowe protestanckie wychowanie i intrygi małej społeczności opowiedziane zostały w formie gotyckiej komedii obyczajowej.

W.G. Sebald, Campo Santo, W.A.B., 10 IX

Zbiór esejów „Wojna powietrzna i literatura” był szeroko dyskutowany. Tom pod tytułem „Campo santo” nie powinien wzbudzić aż takiej polemiki. Pierwszą część stanowią fragmenty nieukończonej powieści, w której powracają typowe dla Sebalda tematy pamięci, związków przeszłości i teraźniejszości, a także korsykańskie impresje. W pozostałych tekstach autor przybliża sylwetki i dzieła ważnych postaci literatury światowej, w tym Güntera Grassa i Franza Kafki. Lektura obowiązkowa dla wielbicieli dobrych tekstów krytycznych i krótkich form.

Tanja Dückers, Ciała niebieskie, Świat Książki, 10 IX

Tanja Dückers należy do najbardziej znanych współczesnych niemieckich pisarek. Jak reklamuje wydawca „Ciała niebieskie”, to książka z nieznanego w Polsce nurtu „literatury wnuków”. Proza zaangażowana i rozliczeniowa? To specjalność niemieckojęzycznych autorów – Dückers ma szansę dołączyć do Bernharda, Bachmann i Jelinek.

Marek Krajewski, Władca liczb, Znak, 11 IX

Miłośnicy polskiego kryminału masowo wybierają się na wycieczkę do Breslau. To właśnie tam Marek Krajewski z wielką skrupulatnością i szczegółami umiejscawia akcję swoich powieści. „Wrocław to brama do piekła. Kiedy przez nią przejdziesz, nie ma już odwrotu”. W najnowszym kryminale powraca komisarz Edward Popielski – dobrze znany fanom matematyk i detektyw w jednym. Zagadką pozostaje demoniczny władca liczb.

Wiktor Pielewin, Batman Apollo, Wydawnictwo Literackie, 18 IX

Jeśli ktokolwiek myślał, że moda na wampiry przeminęła, to był w błędzie. Rosyjski mistrz powieści postmodernistycznej ograny temat traktuje z właściwym sobie wdziękiem. Dużo absurdalnego humoru, fabularnej dezynwoltury, mieszanki stylów i ostrej politycznej satyry. W kontynuacji „Empire V” Pielewin kolejny raz odpowie na pytanie: „Kto rządzi światem?”.

Erica Heller, Tu spał Yossarian, Albatros, 19 IX

Niezbyt często dzieci mają okazję napisać o swoich rodzicach-pisarzach. O tym, jaki był Joseph Heller – autor legendarnego „Paragrafu 22” – opowiada jego córka Erica. Czy będzie to akt oskarżenia, czy wspomnienia córeczki tatusia? Warto przeczytać w zestawieniu z wyznaniami córki Williama Styrona albo Davida Rieffa, syna Susan Sontag.

Susan Sontag, Pod znakiem Saturna, Karakter, 22 IX

Tego, że Susan Sontag jest wspaniałą eseistką, udowadniać nie trzeba – jej zbiory tekstów z miejsca stały się klasyką. Po nieco zbyt ciężkim i egotycznym drugim tomie „Dzienników”, eseje przyciągają żarliwością i intelektualnym bogactwem. Przeczytamy w nich o Eliasie Canettim, Rolandzie Barcie i Walterze Benjaminie (od którego Sontag zapożycza tytuł zbioru). „Ciemna dama amerykańskiej literatury” kolejny raz analizuje związki sztuki i etyki, bada wrażliwość nazistowską, a jeden z tekstów poświęca Leni Riefenstahl.

Zapomniane słowa, red. Magdalena Budzińska, Czarne, 23 IX

Jeśli „Zapomniane słowa” powstają pod redakcją kogoś, kto współredagował „Antologię polskiego reportażu”, to archaizmy mogą być spokojne – szybko o nich nie zapomnimy. Słownik wyrazów zapomnianych rozstrzygnie niejedną rozgrywkę w scrabble i wzbogaci językowo statusy na portalach społecznościowych. Dodajmy do tego zbiór anegdot, refleksji i wspomnień znanych pisarzy i poetów (m.in. Jacka Dukaja, Jacka Podsiadły), wybitnych naukowców i profesorów (Michała Głowińskiego), a otrzymamy doskonałe źródło facecji.

Andrzej Stasiuk, Wschód, Czarne, 24 IX

Andrzej Stasiuk nie pierwszy raz mierzy się z tematem „Wschodu”. Nowa książka ma być opowieścią osobistą, wspomnieniową i refleksyjną. Pisarz powraca do czasów dzieciństwa spędzonych na Podlasiu, fabułą jak zwykle jest podróż, tym razem nie tylko do rodzinnych stron. Polska prowincja zestawiona zostaje z Dalekim Wschodem – Chinami, Mongolią, Tadżykistanem. Kolejna pozycja z serii Stasiukowych włóczęg.

Robert Galbraith, Jedwabnik, Wyd. Dolnośląskie, 24 IX

Fanom powieści kryminalnych nazwisko Galbraitha jest na pewno znane. Nie wszyscy jednak wiedzą, że prawdziwym autorem książek o detektywie Cormoranie Strike’u jest J.K. Rowling. „Jedwabnik” to kontynuacja bardzo dobrze przyjętego „Wołania kukułki”. Tym razem Strike stara się rozwiązać zagadkę tajemniczego zaginięcia pisarza Owena Quine’a, tuż po tym, jak przygotował on do druku demaskatorską książkę o swoich znajomych.

Pierre Lemaître, Do zobaczenia w zaświatach, Albatros, 26 IX

Za „Do zobaczenia w zaświatach” francuski mistrz kryminału został uhonorowany „małym Noblem”, czyli Nagrodą Goncourtów. Nowa książka Lemaître’a nie jest jednak powieścią gatunkową. To historia o weteranach wojennych, dla których powrót do normalnego życia okazuje się niemożliwy. Powieść docenili nie tylko krytycy literaccy. „Do zobaczenia w zaświatach” trafi niebawem na srebrny ekran.

Matthew Kneale, Anglicy na pokładzie, Wiatr od Morza, 30 IX

„Anglicy na pokładzie” to ewenement – książka przełożona została przez dwudziestu jeden tłumaczy. Matthew Kneale nawiązuje w niej do dziewiętnastowiecznej konwencji powieści marynistycznych. Wraz z angielskimi dżentelmenami wyruszamy w podróż na drugi koniec świata. Czy biblijny Eden znajduje się na Tasmanii? Do podjęcia ryzyka zachęca nie tylko „Wiatr od morza” i ciekawa, tematyczna okładka, lecz także nominacja do Nagrody Bookera.

Własnym głosem. Jack Kerouac. Biografia, Axis Mundi, 1 X

Jack Kerouac – naczelny bitnik Ameryki, duchowy przywódca grupy, był chodzącym manifestem wyzwolenia. Odmienne stany świadomości, wyostrzona percepcja, nadużywanie narkotyków, alkoholu i seksu składają się na fascynującą biografię. Warto przeczytać choćby po to, by zweryfikować legendę o najsłynniejszej jego książce „W drodze”, która miała powstać w zaledwie 20 dni na rolce papieru o długości 76 m.

Dzienniki Agnieszki Osieckiej 1951, tom II, Prószyński, 7 X

„Infantylne opowiastki” czy ciekawa autobiografia i dokument czasów PRL-u? Agnieszka Osiecka ma szansę zapisać się w historii polskiego pamiętnikarstwa – wielotomowa edycja obejmująca zapiski prowadzone od najmłodszych lat do śmierci poetki to poważne (i zarazem ryzykowne) przedsięwzięcie. W drugim tomie dzienników mamy rok 51. Dla Osieckiej to czas Związku Młodzieży Polskiej, nauki w klasie przedmaturalnej i kolejnych miłostek.

Wisława Szymborska, Czarna piosenka, Znak, 8 X

Niejeden debiut ma za sobą Wisława Szymborska. „Czarna piosenka” jest jednak debiutem szczególnym – pośmiertny tomik składa się z wierszy napisanych ponad 60 lat temu. Nie trzeba podkreślać, że będzie to wydarzenie literackie jesieni, a może nawet całego roku. Pewne jest, że noblistkę warto odkrywać wciąż na nowo.

Bob Dylan, Kroniki, Czarne, 8 X

Wydawnictwo Czarne stawia na artystów, którzy zmienili historię muzyki. Po „Poniedziałkowych dzieciach” Patti Smith i autobiografii Johnny’ego Casha, czas na kolejną amerykańską ikonę. Osobiste wyznania, lista muzycznych i literackich idoli, wzbogacone będą o obraz prowincjonalnej Minnesoty. Do „amerykańskiej” serii wydawnictwa Czarne nikogo zachęcać nie trzeba – to wielostronny portret kultury Stanów Zjednoczonych XX wieku.

Harlan Coben, Tęsknię za tobą, Albatros, 8 X

Książki Harlana Cobena pojawiają się na polskim rynku z zabójczą – w końcu to kryminały – regularnością. A jednak jego fani z niecierpliwością wyczekują każdej powieści. Fenomen Cobena potwierdzają także prestiżowe nagrody. Czego możemy się spodziewać po „Tęsknię za tobą”? Kolejnych niewyjaśnionych zagadek z przeszłości, świetnie prowadzonej akcji i niemal gotowego materiału na film sensacyjny.

Dawid Grosman, Bądź mi nożem, Świat Książki, 8 X

Najnowsza powieść Grosmana kojarzyć się może z książką Michaiła Szyszkina „Nie dochodzą tylko listy nienapisane”. W obu przypadkach to historia miłosna rozgrywająca się na odległość, poprzez intymną korespondencję. „Bądź mi nożem” ukaże się w serii „Mistrzowie prozy” – Grosman bez wątpienia na ten tytuł zasługuje.

Andrzej Pilipiuk, Zaginiona, Fabryka Słów, 8 X

Pilipiuk powraca ze swoją serią o kuzynkach Kruszewskich. „Zaginiona” zaskakuje już na starcie – czytelnicy nie spodziewali się kolejnego tomu. Do kogo skierowana jest najnowsza powieść? Według samego autora uprzywilejowaną grupę stanowią kobiety. Cały cykl jest bowiem ukłonem w stronę płci pięknej.

Eleanor Catton, Wszystko, co lśni, Wydawnictwo Literackie, 9 X

Eleanor Catton – najmłodsza zdobywczyni Nagrody Bookera – napisała książkę o gorączce złota w Nowej Zelandii w XIX wieku. Autorka po swoim sukcesie mierzy wysoko, a krytycy porównują „Wszystko, co lśni” do „Imienia róży” Umberto Eco. Wszystko złoto, co się świeci?

Magdalena Tulli, Szum, Znak, 9 X

„Szum” ma być powieścią odważną i niezwykle osobistą – Tulli wypróbowuje w niej granice szczerości. Uczciwe literackie wyznania poszerzone o kobiecą perspektywę skłaniają do tego, by oczekiwać powieści tak dobrej, jak „Włoskie szpilki”.

Jacek Dehnel, Matka Makryna, W.A.B., 22 X

Dehnel, przede wszystkim znakomity stylista, dał się poznać ostatnim razem jako sprawny felietonista tomem „Młodszy księgowy”. Tym razem powraca jako prozaik z powieścią o Makrynie Mieczysławskiej – bohaterce jednej z największych mistyfikacji XIX wieku, o której pisał sam Juliusz Słowacki. Laureat Paszportu Polityki kolejny raz udowadnia, że jest niezwykle efektywnym historycznym szperaczem. Czy „Matką Makryną” udowodni, że już jest wielkim prozaikiem?

Lars Saabye Christensen, Odpływ, Wydawnictwo Literackie, 23 X

Książkę jego autorstwa wspomina w pierwszym tomie „Mojej walki” Karl Ove Knausgård. Gdy pytamy o klasykę współczesnej literatury norweskiej, odpowiedź może być tylko jedna: Lars Saabye Christensen. Zagraniczne media nie szczędzą pochwał i słów zachwytu nad jego najnowszą powieścią „Odpływ”. Książka rekomendowana jest dodatkowo nazwiskiem Cormaca McCarthy’ego oraz braci Coen.

Javier Marías, Czarne plecy czasu, Sonia Draga, październik

„Czarne plecy czasu”, tytuł zaczerpnięty nie do końca wiernie z szekspirowskiej „Burzy”, to typowa dla tego hiszpańskiego pisarza gra z literaturą. Nowa – przynajmniej na polskim rynku – książka Maríasa ma być jednak powieścią niefikcyjną (niebeletrystyczną), która opowiada o reakcjach znajomych pisarza na jego głośną książkę „Wszystkie dusze”. Być może właśnie dlatego Marías podał ostatnio siedem powodów, dla których nie warto pisać powieści. Pierwszy z nich brzmiał: „Jest zbyt wiele powieści i zbyt wiele osób je pisze”. Oby jednak Hiszpan pisał ich jak najwięcej.

Olga Tokarczuk, Księgi Jakubowe, Wydawnictwo Literackie, październik

Najnowsza powieść Olgi Tokarczuk jest jedną z najbardziej oczekiwanych tegorocznych premier. Jej zapowiedzi pojawiły się już ponad dwa lata temu. „Księgi Jakubowe” to monumentalna (podobno 1500 stron!) opowieść o żydowskiej i chrześcijańskiej kulturze osadzona w XVIII wieku. Protagonistą jest Jakub Frank, przywódca heretyckiej sekty żydowskiej i „Mesjasz Podola”. Wielbiciele oczekują zapewne typowych dla Tokarczuk elementów realizmu magicznego i mikrokosmosu godnego „Prawieku”, pozostali czytelnicy – powieści lepszej niż ostatnia „Prowadź swój pług przez kości umarłych”.

Richard Powers, Orfeo, PWN, październik

O bohaterach-muzykach mogliśmy już przeczytać choćby w „Doktorze Faustusie” Tomasza Manna czy „Pianistce” Elfriede Jelinek. Powers dorzuca do tego genetykę i wątek kryminalny – „Orfeo” łączy bioterrorystów i muzyczną fugę. Wizja zbyt fantastyczna? Margaret Atwood napisała, że gdyby Powers pisał w XIX-wieku, byłby Hermanem Melville’em.

Marian Buchowski, Buty Ikara, Iskry, 29 X

Polskich idoli młodzieży było kilku: Wojaczek, Hłaskower i równie legendarny Sted, czyli Edward Stachura. Wiecznie młody włóczykij, chłopak z gitarą, bard i jeden z kaskaderów literatury. Henryk Bereza ukuł na jego przykładzie termin „życiopisanie”. O jego życiu na trwałe zespolonym z tworzeniem opowie Marian Buchowski. „Buty Ikara” to jedna z celniejszych metafor.

Roberto Saviano, Zero, zero, zero, Sonia Draga, 1 XI

Roberto Saviano to trochę Salman Rushdie, tyle że w świecie zorganizowanej przestępczości. Po publikacji „Gomorru” Saviano otrzymał wiele pogróżek ze strony włoskiej mafii, po czym rząd przyznał mu ochronę. W „Zero, zero, zero” mierzy się z równie niebezpiecznym tematem – handlem kokainą na całym świecie. Autor łączy literaturę z dziennikarstwem śledczym, co daje szansę na jedną z lepszych książek non-fiction tego roku.

Mario Vargas Llosa, Dyskretny bohater, Znak, 6 XI

Tomasz Pindel, Mario Vargas Llosa. Biografia, 6 XI

Tegoroczna jesień będzie należeć do Vargasa Llosy. Na polskim rynku pojawi się nowa, pierwsza napisana przez Peruwiańczyka po otrzymaniu nagrody Nobla książka „Dyskretny bohater”. Czy będzie to arcydzieło na miarę „Rozmowy w katedrze” albo „Miasta i psów”? Jeśli nie, wielbiciele Vargasa Llosy będą mogli sięgnąć po najnowszą biografię autorstwa wybitnego tłumacza literatury hiszpańskojęzycznej, Tomasza Pindla.

Oprócz tego warto zwrócić uwagę na zbiór dziewięciu opowiadań Eustachego Rylskiego „Szara lotka” (22 X), eseje Janusza Rudnickiego „Życiorysta” (22 X) i najnowszą powieść Ingi Iwasiów „W powietrzu” (24 IX). W księgarniach pojawią się także interesujące biografie, w tym „Lennon. Człowiek, mit, muzyka” (10 IX), „Virginia Woolf. Biografia”(22 IX, Nagroda Goncourtów) oraz „Oriana Fallaci. Portret kobiety” (24 IX). Z beletrystyki polecamy „Oczyszczenie” Andrew Millera (11 IX, powieść porównywana z „Pachnidłem” Süskinda), nowy zbiór opowiadań Etgara Kereta „Siedem dobrych lat” (8 X) oraz wznowienie noweli Petera Nadasa „Miłość” (8 X). Dla czytelników reportaży jednymi z najważniejszych premier jesieni będą na pewno: redagowana przez Jurija Andruchowycza antologia „Zwrotnik Ukraina” (15 IX) dotycząca ostatnich zdarzeń na Majdanie oraz „Czasy second-hand” (8 X) Swietłany Aleksijewicz.