W ostatnim czasie na rynku książki dziecięcej zaroiło się od obrazkowych książek prowadzących młodych czytelników po świecie dojrzałości i odpowiedzialności. W nurt ten wpisywały się m.in. “Draka Ekonieboraka” i utrzymana w nieco parodystycznej tonacji “Marchewka z groszkiem”, Aleksandry Woldańskiej-Płocińskiej, pomysłowo obrazująca naszą ekologiczną nieświadomość. Do ładnych, kolorowych miniatur o wyjątkowych walorach poznawczych dołączył właśnie “Brud”.

Tym, co najciekawsze, choć niewidoczne, jest tytułowy brud. Ukrywający się pod szafą i pod paznokciem, w pantoflach i w oparciu krzesła, w sukniach i w prześcieradle. Słowem: wszędzie, choć zarazem dla małego dziecka nigdzie, bo zmysłami go objąć nie można. Autorzy otwierają więc przed dorastającym dzieckiem światy fascynujące i niebezpieczne, które domagają się zrozumienia i oswojenia. Za wspaniale dobranymi kolorami i sugestywnymi ilustracjami Mogilnickiego (nagrodzonymi na Międzynarodowym Biennale Ilustracji Książkowej dla Dzieci ILUSTRARTE 2012 w Lizbonie) ukrywają się między innymi kłaki kurzu, bakterie żyjące w naszym organizmie i na naszej skórze.

Kurz, na przykład, autorzy próbują ukazać nie jako szaro-kosmatą formę, ale składowisko unoszonych przez wiatr ziarenek piasku i pyłków roślinnych, włókien z ubrań i z puszystych dywanów. Jako źródło utrapienia, z którym ludzie zaczęli zwycięsko walczyć po skonstruowaniu przez Huberta Bootha pierwszego odkurzacza (Booth miał podobno otrzymywać listy, zaprzęgać następnie konie i zasysać długimi rurami zakurzone sprzęty domowe w okolicznych gospodarstwach).

Dbając o edukacyjny walor opowieści, Woźniak pisze – zawsze w ciekawej formie – o ukrywającym się w ludzkim ciele bilionie bakterii, o ich zagęszczeniu na dłoniach i w jamie ustnej. Wspaniale udaje się autorom przełamywać podręcznikową narrację ilustracjami, lekką formą i garściami naukowych szczegółów (np. tym, że na rękach męskich żyje mniej bakterii niż na kobiecych, ponieważ pocą się one z reguły częściej i unieszkodliwiają tym samym bakterie).

Z drugiej strony autorzy roztropnie sugerują młodym czytelnikom, że nadmierne dbanie o higienę osobistą może okazać się szkodliwe dla układu odpornościowego, który – pozbawiony naturalnych wrogów – alarmował będzie nawet w zetknięciu z nieszkodliwymi pyłkami kwiatów i zwierzęcą sierścią. Zalecają więc umiarkowanie, przy tym pobudzając w dziecku chęć do zadawania pytań i szukania odpowiedzi.

“Brud” to pozycja tyleż interesująca i wyważona, co zaskakująca i świeża. Przypadnie do gustu nie tylko dzieciom, lecz również rodzicom.