Zainteresowanie było tak duże, że na pokaz premierowy “Kleru” podczas Festiwalu Filmowego w Gdyni nie dostali się wszyscy posiadacze rezerwacji. Dlatego zorganizowano dla nich kolejną projekcję. Sala pękała w szwach, a rekordowe 11 minut oklasków po filmie stało się kolejnym zarzewiem kontrowersji. Co roku na Festiwalu przyznawana jest nagroda  “Złotego Klakiera”, dla filmu, który zebrał najdłuższą owację. Nie wszystkim jednak to się spodobało. Tym razem wyróżnienie nie zostało przyznane. Jak można przeczytać na stronie internetowej Radia Gdańsk – operatora nagrody – nie stało się to z przyczyn politycznych.

Fragment oświadczenia:

“W latach ubiegłych organizatorzy Festiwalu przedstawiali widzom reżysera i ekipę filmową przed projekcją filmu. Dlatego, po zakończeniu pokazu, brawa rozbrzmiewały aż do naturalnego wyciszenia. A czas trwania aplauzu odnotowywali pracownicy Radia Gdańsk, rejestrując oklaski. W tym roku sytuacja uległa pozornie drobnej zmianie. Reżyser i ekipa filmowa zaczęli pojawiać się na scenie po zakończonym pokazie filmu, a nie przed projekcją. Efekt? Część ekip nie chciała czekać na zakończenie ciągnących się oklasków, więc pojawiając się na scenie w czasie braw doprowadzali do ich szybszego wyciszenia.”

Tymczasem wszystkie duże multipleksy i kina studyjne mają w swoim programach zapowiedzi seansów po premierze “Kleru” nawet na kilkanaście dni wprzód. Czasem nawet po 5-6 seansów dziennie. Są jednak takie miasta w Polsce, gdzie “Kleru” nie będzie dane obejrzeć. Jednym z nich jest Ostrołęka.

Czemu zatem film został w kilku miejscach “zbanowany”, w TVP “rzetelni recenzenci” wieszają na nim koty, a niektóre kina odmawiają jego wyświetlania? Smarzowski w swojej najnowszej produkcji dotknął bowiem tematu bolesnego, smutnego, ale przede wszystkim ukrywanego. W związku z tym, że do premiery filmu zostało jeszcze kilka dni, warto zwrócić uwagę na książki, które podejmują temat pedofilii, ciemnych interesów ludzi kościoła oraz celibatu.

Celibat

Marcin Wójcik opisał pokusy jakim muszą stawiać czoła mężczyźni uczęszczający do seminariów, przyszli księża, ale także proboszczowie czy biskupi. Głównym problemem jawi się tutaj niedostateczne przygotowanie do pełnienia posługi kapłańskiej w celibacie. Z młodymi chłopakami w seminariach nie rozmawia się o seksualności, nie poddaje analizie ich problemów i potrzeb seksualnych. W edukacji brak specjalistów do których mogą zwrócić się z kwestiami dotyczącymi zarówno fizycznych, jak i psychicznych pociągów. Na dodatek dla wielu przyszłych księży okres studiowania i wchodzenia w świat Kościoła zaczyna się w czasie, gdy ich rówieśnicy większość czasu spędzają na spotkaniach towarzyskich, imprezach czy randkach. Wójcik opisał także mroczne strony życia w seminariach, patologie do jakich dochodzi ze strony opiekunów w stosunku do podopiecznych oraz między podopiecznymi. W książce opisane zostały także smutne losy księży, którzy sprzeciwili się celibatowi. Dzieląc wielką miłość do Boga i do innego człowieka (mowa bowiem zarówno o związkach homo, jak i heteroseksualnych), w Kościele nie znaleźli zrozumienia.

Pedofilia

W Stanach Zjednoczonych ukazała się książka, będąca konsekwencją śledztwa dziennikarzy “The Boston Globe”. Na jej podstawie powstał głośny film z Michaelem Keatonem i Markiem Ruffalo w rolach głównych, który rozpoczął lawinę dyskusji na temat pedofilii w kościele. W Polsce też mamy swoje małe “Spotlight”.

Ważna wygrana

Kilka dni temu zapadł historyczny wyrok w sprawie zadośćuczynienia ofierze księdza pedofila. Kasia mając trzynaście lat została porwana, następnie była więziona i wielokrotnie gwałcona przez księdza. Ksiądz Roman do niedawna pozostawał bezkarny, nadal odprawiał mszę, pisał z dziećmi na Facebooku. Gdy sprawa wyszła na jaw, ksiądz Roman dostał od Kościoła drogiego prawnika. Z pomocą przyszła także bogata matka, która wysłała pieniądze ze Stanów Zjednoczonych. Losy Kasi opisała w reportażu dla Gazety Wyborczej Justyna Kopińska. Ta sprawa pokazała, że takiego kolosa da się jednak pokonać. Kasia otrzyma milion złotych odszkodowania z funduszu kościelnego oraz 800 zł comiesięcznej renty do końca życia. Oczywiście pieniądze nie są w stanie naprawić zdrowia psychicznego ofiary, ale wyrok daje nadzieję na to, że Kościół może przejrzy na oczy i przestanie ukrywać sprawców tak bestialskich czynów. Link do artykułu: //wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,21210057,pedofilia-w-kosciele-ksiadz-gwalcil-13-latke-nadal-odprawia.html

Justyna Kopińska temat znęcania się nad dziećmi podjęła także w swojej książce „Czy bóg wybaczy siostrze Bernadetcie?” Jest to wstrząsający reportaż o mieszkańcach domu dziecka prowadzonego przez Siostry Boromeuszki w Zabrzu. Reporterka opisała w nim piekło, jakie przez przeszło trzydzieści lat przeżywały dzieci przebywające pod opieką sióstr. Wychowankowie placówki wielokrotnie byli bici, molestowani, obrażani, nieludzko traktowani. Reportażystka wraca do tego tematu także w książkach “Polska odwraca oczy” oraz “Z nienawiści do kobiet”. Lektury szokujące, trudne, wstrząsające, ale obowiązkowe.

Polskie “Spotlight”

Żeby nie było zgorszenia. Ofiary mają głos
Artur Nowak, Małgorzata Szewczyk-Nowak

Książka Artura Nowaka i jego żony Małgorzaty Szewczyk-Nowak rozpoczyna się zaskakująco, od relacji rozmowy autorów z ich dzieckiem o tym, że Kościół jest ważny oraz deklaracji, że ich książka nie ma uderzać w kościół. Że ma służyć oczyszczeniu tej instytucji. Dalej niestety nie jest już tak kolorowo. Relacje ofiar – molestowanie, zmuszanie do czynów lubieżnych, zastraszanie. Raporty instytucji zajmujących pomocą ofiarom – miażdżące dla Kościoła. Odpowiedź Kościoła? Zgrywanie głupiego. Do tego zaskakujące, szczere wypowiedzi księży (w dużej części byłych) – o ich fascynacjach, o blokadzie jaką stawia przed nimi celibat, o tłumionym pociągu homoseksualnym. A do tego gorzkie podsumowanie – milczenie kościoła, ukrywanie zbrodni, próby przekupywania ofiar. “Polskie ‘Spotlight’” to bardzo dobra reklama dla tej książki. Odkrywa bowiem horrendalną skalę pedofilii w Kościele.

Książka posłuży Tomaszowi Sekielskiemu przy tworzeniu filmu o pedofiii w Kościele. Sekielski od dłuższego czasu zbiera pieniądze na produkcję. Dlaczego? Żadna duża instytucja ani telewizja nie chce zaangażować się w tak kontrowersyjny projekt.

P.S. Do tego fantastyczna okładka, brawo Krytyka Polityczna.

Lękajcie się

“Lękajcie się” to dwanaście historii opowiedzianych przez ofiary księży pedofili – katolików, w dużej części praktykujących. Jej bohaterowie od lat starają się znaleźć odpowiedź na temat zmowy milczenia, jaką owiany jest temat pedofilii w Kościele. Brak pomocy, brak konsekwencji wyciągniętych wobec oprawców, bagatelizowanie problemu przez sam kościół. Co ciekawe książka została napisana przez niezależnego holenderskiego dziennikarza, który w naszym kraju pracował jako korespondent. Gorzka, trudna, smutna.

Siódme, nie kradnij(?)

Ojciec Tadeusz Rydzyk, polski duchowny, redemptorysta to także celebryta w każdym calu. Jak stoi w tytule książki poświęconej jego działalności, to także Imperator – rekin biznesu, dyrektor dużej rozgłośni radiowej oraz telewizji, założyciel niepublicznej uczelni, wierny przyjaciel partii rządzącej, człowiek mający wpływ na światopogląd milionów Polaków. O fenomenie jego kariery w ciągu ostatnich kilku lat powstały dwie książki “Ojciec Tadeusz Rydzyk. Imperator”, autorstwa Piotra Głuchowskiego i Jacka Hołuba oraz “W rodzinie ojca mego” Marcina Wójcika. Autorzy obu z nich, oprócz przeanalizowania jego ścieżki biznesowej, starają się zgłębić fenomen sukcesu polskiego duchownego, który swoimi wpływami i bogactwem przypomina słynnego kardynała Richelieu i podobnie jak on pozostaje bezkarny.

Odpowiedź kościoła

Warto też zwrócić uwagę na drugą stronę medalu. Jak o samej pedofilii piszą przedstawiciele Kościoła. Odpowiedzią na coraz mocniej zaostrzającą się krytykę była książką “Seksualne wykorzystywanie małoletnich w Kościele” wydana nakładem Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie. Autorzy książki opisują skalę problemu, starają się znaleźć jego przyczynę. Dlaczego doszło do tak wielu przypadków wykorzystywania psychicznego i fizycznego przez ludzi, którzy reprezentują instytucję, której funkcjonowanie powinno opierać się na wspólnym zaufaniu.

Spowiedź byłych księży

Na koniec kilka książek, których tematyka jest bardzo zbliżona – dotyczą relacji ludzi, którzy z różnych powodów zrezygnowali z kapłaństwa. Jedną z najgłośniejszych jest książka “Byłem księdzem. Prawdziwe oblicze kościoła katolickiego w Polsce” autorstwa Romana Kotlińskiego. Jego opowieść o tym dlaczego stracił powołanie ukazała się w Polsce przeszło 20 lat temu, gdy ten temat praktycznie nie był poruszany. Dopiero reedycja książki i kolejne części okazały się niezwykle popularne, a ich nakład przekroczył kilkaset tysięcy egzemplarzy. Zwłaszcza po tym, gdy zaczęło być o nim głośno. Bowiem Kotliński to postać niezwykle kontrowersyjna – niegdyś kapłan, po latach poseł z ramienia partii Palikota oraz wydawca antyklerykalnego pisma “Fakty i Mity”.

“Porzucone sutanny. Opowieści byłych księży” to zbiór dwudziestu rozmów z ludźmi, którzy porzucili kapłaństwo. Co ciekawe, prowadzącym rozmowy był ksiądz, który chciał dowiedzieć się co doprowadziło do odstąpienia jego rozmówców od Kościoła. Ponadto chciał wiedzieć jak wygląda ich życie po powrocie do świeckiego świata.

“Kler” wzbudza kontrowersje zanim w ogóle trafił do kin, po jego premierze tak na dobrą sprawę rozpocznie się burza medialna, setki tysięcy widzów zabiorą ze sobą ten film do domu, będą o nim dyskutować ze znajomymi w pracy i w knajpie. Tutaj rodzi się pytanie – czy “Kler” okaże się filmem, który przyniesie coś pozytywnego w kontekście dyskusji o Kościele. A może będzie kolejnym czynnikiem dzielącym społeczeństwo?

Jakub Krasny