Zaznaczmy to na samym wstępie – korespondencja Paula Austera i Johna Maxwella Coetzeego jest lekturą fascynującą (nie tylko dla wielbicieli obu pisarzy), lecz daje się we znaki jej zawieszenie w próżni. Nie wiemy bowiem nic o tym, dlaczego powstała.

Do tej pory literackim patronem Pragi pozostawał Franz Kafka, a żelaznym punktem wycieczek po czeskiej stolicy była Złota Uliczka. Po publikacji „Pragi z Hrabalem” może się to zmienić.

Do Europy – tak, ale z naszymi umarłymi. Alexandra Laignel-Lavastine najpewniej nieświadomie nawiązuje w „Duchach Europy” do tytułu znanej książki Marii Janion, odczytując jego metaforykę dość dosłownie.

Mariusz Wilk, outsider polskiej literatury, staje się coraz bardziej osobny. I wsobny.

Jacek Podsiadło skończy w tym roku 50 lat. Brzmi jak zdanie w rodzaju: „Wojtek Smarzowski ekranizuje powieść Kalicińskiej”. Praktycznie niemożliwe. Przyjmujemy ze zrozumieniem, że Świetlicki „utył, spuchł i posiwiał”, niczym stworzony przez niego Mistrz. Że inni poeci, jak przystało na poważnych panów w sile wieku, zajęli się karierą medialną, polityczną lub… kościelną. Ale nie Podsiadło. To przecież „dziwne dziecko” z tytułu jego książki o Pippi, to wieczny chłopiec, outsider i buntownik, który bez przerwy powtarzał swoje desinteressement wobec usankcjonowanych form istnienia w społeczeństwie i kulturze. A tacy nigdy nie dorastają. A jednak to prawda – potwierdza ją choćby przygotowany na tę rocznicę przekrojowy wybór wierszy „Być może należało mówić”. Jego lektura pokazuje kim był i kim jest Jacek Podsiadło. W wierszach i poza nimi.