Amos Oz po raz kolejny zabiera głos na temat kibucowej rzeczywistości. Życie we wspólnocie izraelskich osadników było doświadczeniem, które wręcz go ukształtowało. W wieku 15 lat Amos opuścił dom rodzinny, aby zamieszkać w kibucu Hulda. Od swoich korzeni odciął się nie tylko fizycznie, ale także symbolicznie, porzucając nazwisko ojca i nadając sobie własne – „oz” po hebrajsku znaczy „siła”, „moc”.

U swych początków kibuce pełne były takich self-made manów jak on. Zaludniali je ci, którzy wzięli rozbrat z przeszłością, ludzie mocno przesiąknięci ideologią, która stanowiła specyficzną mieszankę syjonizmu i socjalizmu. Takim ludziom pisarz poświęcił debiutancki zbiór opowiadań, „Tam, gdzie wyją szakale”, a także powieść „Spokój doskonały”. Dlaczego więc po latach Oz znów wraca do tego tematu? W wywiadzie dla izraelskiego dziennika „Haaretz” powiedział, że były w kibucowym życiu rzeczy i zjawiska, które mu się nie podobały. Postanowił przyjrzeć im się z bliska.

W opowiadaniach Oz koncentruje się na wspólnocie osadników, prowadzącej pozornie zgodną egzystencję i troszczącej się o swoich członków. Ale „nikt już nie kocha drugiego”, jak stwierdza Henia Kalisz, jedna z nestorek kibucu, z tęsknotą wspominająca pierwsze dni, razem spędzane wieczory, spanie w namiotach. Wspólnota osadników, tworząca tak zwanego bohatera zbiorowego, szybko rozpada się zatem na zbiór odrębnych jednostek, nierzadko wyjątkowych, które łączy terytorialna bliskość, rygor godzin pracy i zabawy oraz przywiązanie do ideologii na poziomie skłaniającym je jeszcze do przedkładania interesu grupy nad własny. Do czasu, zapewne.

Świat kibucu Jikhat to społeczność ludzka w pigułce, a jednocześnie laboratorium międzyludzkich relacji. Osadnicy żyją typowymi ludzkimi sprawami, takimi jak problemy wychowawcze, zdrady małżeńskie, niespełnione miłości i ambicje, ale też specyficznymi problemami kibucu (kwestia wysyłania mieszkańców na studia, opieka nocna nad dziećmi przebywającymi w dziecińcach). Oz tworzy galerię postaci nietypowych, a jednocześnie bliskich odbiorcy. Mamy na przykład Cwiego Prowizora, człowieka żywiącego się złymi wiadomościami; Arielę, „tę trzecią”, która nie potrafi odnaleźć się w nowej sytuacji; Davida Dagana, idealistę z krwi i kości, uwodzącego nieletnie, czy Martina Vanderberga, szewca esperantystę. „Każdy z nich coś stracił” – stwierdza Oz.

Umiejętność zapełnienia kibucu Jikhat postaciami, których losy nie pozostawiają obojętnym, oraz lekkość pisarska Oza, subtelne prowadzenie historii i zostawianie czytelnika w mgiełce niedopowiedzeń sprawiają, że „Wśród swoich” czyta się jednym tchem.