19 stycznia 2016

Kościół, feminizm, dialog?

„Kościół kobiet” teolożki i publicystki „Tygodnika Powszechnego” Zuzanny Radzik to rzecz kontrowersyjna. Wszak opowiada o światach, które patrząc z polskiej perspektywy niemal w ogóle do siebie nie przystają – feminizmu i Kościoła rzymskokatolickiego. Autorka rysuje bardzo rozległą perspektywę i przedstawia różnorakie koncepcje katolickiego/chrześcijańskiego feminizmu. Co w ogóle czyni możliwym spotkanie tych dwóch rzeczywistości?

Radzik stwierdza, że feminizm to budowanie lepszego świata dla kobiet, mężczyzn i ich dzieci, a nie ideologia resentymentu. I pyta: „czy idea budowania lepszego świata nie jest bliska chrześcijaństwu? Jest, tylko nazywamy ją Królestwem Bożym, z pewną pokorą pochodząc do szans wprowadzenia go tu i teraz w pełni”. Spotkanie feminizmu i chrześcijaństwa dokonuje się poprzez wiarę kobiet i mężczyzn, na gruncie społecznym, politycznym, gospodarczym. Główny nacisk położony jest na relacje między feminizmem a katolicyzmem. Stąd jedno z ważniejszych pytań brzmi: czy możliwa jest obecnie katolicka nauka społeczna bez włączenia w nią wątków feministycznych, uzgodnionych z wiarą i nauką Kościoła?

Nie jest to łatwa sprawa. Widać to od pierwszych kart książki, która zaczyna się od przedstawienia roli kobiet na Soborze Watykańskim II, gdy hierarchiczny Kościół, nie bez napięć, otworzył dla nich szerzej drzwi. Nie bez znaczenia jest fakt, że szczególnie w świecie zachodnim wiele feministycznych wspólnot uznających się za katolickie w istotnych kwestiach daleko wychodzi poza doktrynę Kościoła, choćby w przypadku postulatu kapłaństwa kobiet.

Równocześnie ważne jest ukazanie wielu feministycznych inicjatyw, działających w całym świecie, skupionych na walce o elementarne prawa kobiet i mężczyzn. Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych zakonnice prowadzą kampanię Nuns on The Bus skupioną na sytuacji uboższej części amerykańskiego społeczeństwa i zdecydowanie popierają prosocjalny projekt powszechnej opieki medycznej znany jako Obama Care. Z kolei w Indiach w 2010 r. powstał dokument „Gender Policy of Catholic Church in India”, stworzony wspólnym wysiłkiem lokalnych biskupów i środowisk feministycznych, jako reakcja na przemoc wobec kobiet w indyjskim społeczeństwie.

„Kościół kobiet” stanowi kompendium wiedzy o feminizmie w jego odniesieniu do chrześcijaństwa/katolicyzmu. Do myślenia daje fakt, że Radzik nie pokusiła się o systematyczny wykład własnych poglądów. Jest jasne, że odnosi się bardzo pozytywnie do chrześcijańskiego feminizmu, ale właściwie unika prezentacji własnych opinii co do szczegółowych kwestii zaprezentowanych na kartach pracy. To pozostawia niedosyt i każe zapytać, czy mamy do czynienia ze strategią ochronną, czy raczej trzeba rzecz uznać za przygotowanie gruntu pod kolejne prace.

Książki, o których pisał autor

Czytelnicy, tej recenzji oglądali także