Polska szkoła reportażu w pigule

„Antologia 100/XX” (premiera: 5 III) będzie zapewne najgłośniejszym wydarzeniem medialnym marca. Mariusz Szczygieł wykonał tytaniczną pracę, dzięki której czytelnicy mogą obcować z tekstami najważniejszych polskich reporterów minionego stulecia. Zastanawiam się tylko, czy nie jest to raczej wydarzenie medialne niż rynkowe. Cena wysoka, miłośników reportażu w Polsce nie brakuje, ale czy wielu z nich skusi się na antologię?

Hiszpańskie arcydzieło?

Książką, na którą najbardziej czekałem, jest monumentalna powieść Antonia Munoza Moliny „We mgle czasów” (premiera: 5 III). Hiszpańska „Wojna i pokój”? Pisarz większy od Javiera Mariasa (jak chciałby polski wydawca)? Przekonamy się niebawem. Entuzjastyczna recepcja w Hiszpanii i Stanach Zjednoczonych utwierdzają mnie w przekonaniu, że to jedna z tych kilku powieści w tym roku, których nie można przeoczyć.

Rumuński mag

Max Blecher jest właściwie w Polsce autorem anonimowym, mimo że w ubiegłym roku ukazała się jego znakomita książka „Zdarzenia w bliskiej nierzeczywistości”. Czy sytuację zmienią „Zabliźnione serca” (premiera: 19 III), które ukazują się w znakomitej serii „Nowy kanon”? Pewnie nie, ale jeśli nie przekonuje Was etykietka „rumuńskiego Schulza”, przeczytajcie esej Herty Muller z tomu „Nadal ten sam śnieg, nadal ten sam wujek” poświęcony Blecherowi. Powinien Was przekonać.

Nowy Oz, nowy Grosman?

Najwięcej wątpliwości budzą z reguły i porównania. „Neuland” (premiera: 19 III) podobno jest punktem przełomowym we współczesnej literaturze izraelskiej. Podobno Eshkol Nevo jest – cytuję za wydawcą – pisarzem „tej samej rangi, co Dawid Grosman, Abraham Jehoszua i Amos Oz”. Na razie mieliśmy okazję poznać jego zgrabną, sprawnie napisaną powieść „Do następnych mistrzostw”. „Neuland” to, co widać już po samych rozmiarach, dzieło daleko poważniejsze, ale ciążące raczej w stronę wysokiego popu niż literatury stricte wysokoartystycznej. Niemniej: warto sprawdzić.

Biografia enigmy

Chyba tylko w Stanach Zjednoczonych pisarze są niemal niedostępni (Cormac McCarthy, Philip Roth) albo całkiem znikają (Thomas Pynchon, J.D. Salinger). Ostatni z wymienionej czwórki odniósł ogromny sukces i zapadł się pod ziemię. Żadnych wywiadów, żadnych książek, żadnego rozgłosu. Raczej trudny materiał na biografię, ale Kennethowi Slavenskiemu (premiera: 14 III) udało się ponoć stworzyć rzecz na wysokim poziomie, w której nie brak trafnych analiz utworów autora legendarnego „Buszującego w zbożu”. Książka unika raczej sensacyjnego tonu, obecnego w biografiach autorstwa Hamiltona i Andersona.

Poza tym na pewno warto zwrócić uwagę na książki Jurija Andruchowycza, Pauliny Wilk i Olgi Sławnikowej. A już w kwietniu pojawią się pozycje autorstwa Alice Munro (opowiadania), Paula Austera (dziennik), Johnny’ego Casha (autobiografia) i Juliana Barnesa (eseje). Będzie ciekawie, choć najciekawsze dopiero przed nami – wydawcy szykują bowiem większość premier na majowe targi książki w Warszawie.