28 lutego 2013

Łamigłówka Ragle’a Gumma

„Czas poza czasem” z 1959 r. to jedna z wcześniejszych powieści Philipa K. Dicka. Stykamy się tutaj z charakterystycznym dla pisarza przedstawieniem rzeczywistości, która szybko przestaje być taką, jaką się nam jawi na pierwszy rzut oka. Jednak w porównaniu z wieloma późniejszymi utworami autora „Ubika” do końca stoimy na stosunkowo pewnym gruncie.

 

Ragle Gumm, główny bohater wznowionej właśnie powieści Dicka, żyje wraz z siostrą, szwagrem i siostrzeńcem w mieście znajdującym się gdzieś w Stanach Zjednoczonych. Rzecz dzieje się najpewniej w latach 50. Gumm jest przedstawiony jako weteran wojenny, cieszący się zasłużoną sławą laureata gazetowego konkursu. Mężczyzna codziennie przez kilka godzin głowi się nad tym, „gdzie będzie jutro mały zielony ludzik” – ma szczególny talent do udzielania prawidłowym odpowiedzi na to pytanie. Po pewnym czasie zaczyna podejrzewać, że świat, który go otacza, nie tylko kręci się wokół niego i wspomnianej łamigłówki, lecz także specjalnie dla niego został stworzony od podstaw. Gdy Ragle w okolicznych ruinach znajduje tajemniczą książkę telefoniczną z numerami, pod które nie sposób się dodzwonić, i czasopismo z fotografią zupełnie mu nieznanej Marylin Monroe, ponoć słynnej aktorki, a w odbiorniku radiowym siostrzeńca słyszy ludzi rozmawiających na jego temat, postanawia wraz z rodziną rozpocząć małe śledztwo. Podejmuje także próbę opuszczenia miasta: najpierw samemu, później ze szwagrem. Wbrew pozorom nie jest to takie proste. Doświadczenia Ragle’a do złudzenia przypominają przeżycia Trumana Burbanka, bohatera „Truman Show” Petera Weira, który stara się opuścić swój zbudowany pod kloszem świat.

 

Poczucie bycia pod stałą obserwacją, przymus gry w zielone ludziki, manipulowanie pamięcią oraz samochodowa naklejka z napisem „nowy wspaniały świat” okazują się uzasadnione. Przywoływanej aż dwukrotnie filozofii George’a Berkleya w „Czasie poza czasem” znajdziemy jednak niewiele. Rekompensują to w zupełności ubrane w specyficznie Dickowski kostium motywy fantastycznonaukowe, nierzadko będące echem zimnowojennych lęków.

Książki, o których pisał autor