9 kwietnia 2014

Wszystkie życia Ursuli Todd

„Jej wszystkie życia” jest precyzyjnie skonstruowaną i niezwykle sprawnie napisaną opowieścią, opartą na zaskakującym, choć nie nowym koncepcie. Przy całym swoim realizmie to rzecz oniryczna, melancholijna, subtelnie zabawna, a momentami dramatyczna i przejmująca.

 

11 lutego 1910 roku w leżącej na prowincji posiadłości Fox Corner rodzi się dziewczynka, która natychmiast umiera. Nie jest to jednak koniec historii Ursuli Todd – urodzi się ona jeszcze wiele razy, wiele razy umrze, będzie kochana i odtrącana, będzie samotna i otaczana miłością. Przeżyje obie wojny światowe, doświadczy przemocy i będzie z nią walczyła. Będzie mieszkać w Londynie, ale będzie także żyć w Monachium i przyjaźnić się z Evą Braun. O wszystkim zdecyduje przypadek, drobne wydarzenie – wyrzucona na dach lalka, zaproszenie na przyjęcie, samotny spacer.

 

Atkinson daje się poznać jako niezwykle subtelna portrecistka. Autorka przygląda się życiu angielskiej prowincji, opowiada o inicjacji w dorosłość, niełatwych relacjach rodzinnych. Znakomicie wychwytuje przemiany, jakie zaszły w brytyjskim społeczeństwie w wieku XX. Podejmuje także zaskakującą grę z konwencją sagi rodzinnej, oczekiwaniami czytelników i ich emocjami, wreszcie z tradycją literacką. Czytając o sielskim życiu w Fox Corner nie sposób nie przypomnieć sobie o „Pokoju z widokiem” E.M. Forstera, w tle całej powieści wybrzmiewają echa angielskich powieści Henry’ego Jamesa, bardzo mocno obecna jest twórczość i postać Wirginii Woolf. Te i inne (mniej lub bardziej oczywiste) nawiązania przynoszą uważnemu czytelnikowi wiele przyjemności.

 

„Jej wszystkie życia” to powieść o przypadku, o tym, co mogłoby się zdarzyć, o konsekwencjach pewnych decyzji i zdarzeń. Książka Atkinson może też być odczytywana jako powieść o sztuce pisania, o autorze-demiurgu, który posiada nieograniczoną władzę nad światem przez siebie wykreowanym. Kate Atkinson daje swoim bohaterom kolejne szanse, unieważnia ich przeżycia lub przeciwnie – nadaje pewnym wydarzeniom kluczowe znaczenie, czyniąc z nich punkty zwrotne zmieniające losy bohaterów.

Czytelnicy, tej recenzji oglądali także