Choć Biuro Literackie wydało już nie tylko słynnego "Zucha", ale też "Hotel de Dream" z 2007 roku, na debiut Edmunda White'a sprzed 40 lat musieliśmy trochę poczekać. Pierwsze rozdziały tej książki, opracowane przez współautora obecnego tłumaczenia, Andrzeja Sosnowskiego, pojawiały się w "Literaturze na świecie" już 16 lat temu. Z drugiej strony jest pewnie jakaś logika w tym, że wcześniej polszczyźnie należało przyswoić choćby "Studium temperamentu" Ronalda Firbanka, pisarza, którego znajomość pomaga w lekturze "Zapominania Eleny".

Zanim z drżącymi dłońmi sięgniemy po oprawioną w pstrą okładkę "Encyklopedię polskiej psychodelii" Kamila Sipowicza, warto przyjrzeć się innym lekturom poświęconym psychonautyce (by trzymać się pojęcia używanego przez Ernsta Jungera), skupionym nie na kolekcjonowaniu wrażeń, a na narkotycznym doświadczeniu.

Jak pisać o dziejach najnowszych, nie narażając się na zarzut stronniczości? Antoni Dudek w wywiadach podkreśla, że w swoim projekcie przybliżania politycznej historii III RP stara się stawać w poprzek podziałów. Jednak dyskusja na temat historycznej interpretacji ostatnich dekad nie będzie możliwa, dopóki książki Dudka pozostaną właściwie jedynym punktem odniesienia.

W jednym z zaskakujących zapisków z "Dziennika moskiewskiego" Walter Benjamin ze sporym niezadowoleniem odnotowuje, że z powodu ataku serca przyjaciela musiał wybrać się do teatru sam. Ta groteskowa sytuacja ujawnia swój drugi wymiar. Po wejrzeniu w resztę tekstów notatki wielkiego filozofa pokazują, jak bardzo zagubiony i osamotniony czuł się w trakcie dwumiesięcznego pobytu na przełomie 1926 i 1927 roku w Moskwie.

Gdy przed kilkoma laty oglądałem pożegnalny koncert zespołu Super Girl & Romantic Boys, którego liderem był Konstanty Usenko, nie spodziewałem się, że wokalista grupy kompletnie pijanych punków będzie w stanie napisać książkę tak subtelną i wnikliwą jak "Oczami radzieckiej zabawki".