"Nowy Jork. Neurotyczna stolica świata" nie znalazła się w gronie 25 książek, które powiedzą ci wszystko o Nowym Jorku, rankingu zorganizowanym niedawno przez portal Electric Literature. Nie musi to być koniecznie poważny zarzut, bo w rankingu nie było miejsca choćby dla "Buszującego w zbożu" Salingera. Nowy Jork Vereny Lueken – każdy ma przecież swój – śmieszy, tumani, przestrasza w wersji soft. To miasto, gdzie wiecznie patrzysz w górę – pięć tysięcy czterysta wieżowców wprowadza w klimat gotyckiej katedry XXI wieku.

Berlin jest jednym z tych miast, które wabią i przyciągają. Jego dzieje nie doczekały się jednak wielu interesujących biografii. Długo wyczekiwana przeze mnie historia stolicy Niemiec zupełnie mnie zaskoczyła. Rory MacLean nie napisał bowiem historii w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. Opowiedział o życiu Berlina, o tym co je tworzyło i nadal ma na nie wpływ. Zrobił to w taki sposób, że opowieść tę czyta się jednym tchem.

Autorkę określiłabym – z dużą dozą sympatii – naczelną biografką kraju. Wprawdzie od czasu do czasu pojawiają się książki o znanych postaciach, ale nikt inny spośród polskich autorów dla dzieci nie ma na swoim koncie aż tylu tytułów w tej dziedzinie co Anna Czerwińska-Rydel. Farenheit, Schopenhauer, Korczak, Chopin, Czochralski, Tuwim, Heweliusz, Skłodowska-Curie, a ostatnio Wieniawski, Fredro, Makuszyński, Lutosławski i Wedlowie.

Nie jest łatwe życie młodego naukowca w czasach kryzysu humanistyki, upadku kultury i wartości. Nieustannie napotyka on na mur niezrozumienia, narażony jest na kpiny i złośliwości. Musi zatem przywdziać zbroję cierpliwości, zamknąć się w wieży z kości słoniowej i uparcie, w pocie czoła pracować nad przełomowym dziełem, nie zważając na okoliczności. Może także – i tak postanowił zrobić Lesław Srebroń w najnowszej powieści Wita Szostaka – poszukać miejsca, w którym jego praca zostanie doceniona i w którym znajdzie on podobnych sobie kapłanów wiedzy, poświęcających swoje życie nauce.

Tony Sandoval, w „Wężu wodnym” wymyśla taką fantastykę, jaką wyobrażają sobie dzieci o nieco mroczniejszej imaginacji niż „Niekończąca się historia”. I do tego znakomicie ją rysuje.